Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.1.KŁOPOTYZPOJĘCIEMREFERENCJI
Rozdział1
JaktwierdziMargaReimer,autorkahasłaReferencewThe
StanfordEncyclopediaofPhilosophy(Reimer2003),zagadnie-
niereferencjijestkluczowymproblememfilozofiijęzyka.Refe-
rencjępojmujesięjakorelacjępomiędzyjęzykiemaświatem,
zakładając,żeużywamysłów,abymówićoświecie.Referen-
cyjnośćwiążesięjużznaturąsamegoznaku,którywskazujena
cośpozanimsamym(Żegleń2000:39)-znakiemzdefinicji
jestcoś,cozastępujecośinnego(Peirce1997:131)1.Wramach
filozofiijęzykaprzyjmujesięzatem,żeprzynajmniejniektóre
wyrażeniaodnosząsiędoobiektówwświecie2.Paragrafniniej-
szyodwołujesię,zkoniecznościjedynieszkicowo,dowybra-
nych,klasycznychjużrozróżnieńorazujęćproblemureferencji
pochodzącychzobszarufilozofiijęzyka.
Najogólniejmówiąc,pojęciereferencji(ang.reference)
służyokreśleniufunkcjiodnoszeniasięwyrażeńdoczegoś
pozanimi(Woleński1996).Referencjajestrelacjąpomiędzy
nazwąaosobąlubprzedmiotem,predykatemawłasnością,
deskrypcjąaprzedmiotemopisu.Jednostkamireferencjimogą
byćróżneobiekty:słowa,zdania,anawetjęzyklubwiedza
jakocałość(jakgłosząkoncepcjeholistyczne).Relacjarefe-
rencjidotyczywyrażeń,awięctego,cojęzykowe-pozaling-
wistyczneprzypadkireferencjiniesąraczejrozpatrywane.To,
doczegoodnosząsięwyrażenianazywasięreferentami.Od-
---
---
---
---
---
1Relacjęreferencji(takżereprezentowania)możnaokreślićjakorelację
zastępowania(rzeczysłowami,stanówrzeczyzdaniami).Osobnyproblem
dotyczytego,namocyczegodokonujesiętozastępowanie(naprzykładna
mocyizomorfizmustrukturalnego,podobieństwaczykonwencjonalnych
umów).Problemreferencjidotyczyzatemtakżetego,najakiejzasadzieusta-
lanajestrelacjamiędzyjęzykiemaświatem:nczyodniesieniefunkcjonujena
zasadziekorespondowania,czyteżjegofunkcjazaczynasięizamykawyłącz-
niewpośredniczeniu,araczej:czyjestjedyniełącznikiem,czy-odwrotnie-
nieprzezroczystąsferąmediatyzacjizamkniętąwobszarzejęzyka”(Łebkow-
ska2001:196).
2Możliwesąbowiemkoncepcjegłoszące,iżwszystkiewyrażeniaodnosićsię
muszą,jeśliniedonobiektówwświecie”,toprzynajmniejdojakichśobiektów.
