Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Bógilepszanatura”...
47
jednakwznosisięgoponadstworzenie,odnosząckategorięnaturyraczej
dotegoostatniego.Wkontekścieteologicznymrozważasięteżnaturęczło-
wieka.TeologiajakonaukastartujewPolscewdobieśredniowieczazpozycji
triumfalnych,wdalszymswymrozwojustajewobliczuróżnychwyzwań:
inspirujesięhumanistycznąwizjączłowieka,musistawićczołareformacji
ipodważającymkatolickiedogmatyruchom(np.antytrynitaryzmowi);roz-
wijasięteologicznamyślprotestancka,cosprawia,żedyskursteologiczny
niejestjużharmonijnyijednorodny.Równieżrozwójnaukprzyrodniczych
izmianaproponowanegoprzeznieobrazuświatastanowiławyzwaniedla
teologów:albomusząszukaćargumentówdlaobronyswychpozycjiizwal-
czaniaDnowinek”,albostopniowosięnanieotwierają.
Badaczliteraturyszukazwyklewtekstachteologówczegośinnegoniż
ktośnależącydoichgrona.Moimzamiarembyłozatemwstępneprzybliżenie
(głównieprzezstudiumprzypadku,choćniekiedyteżprzezprostąegzem-
plifikację)związanychztytułowymzagadnieniemtekstów,któreskupiając
sięnamyśliteologicznej,utrwalonejwwykładachikomentarzachuniwersy-
teckich,atakżewpolemicznymdialoguwobliczurozłamuwyznaniowego
ipodważającychautorytetBibliiteoriinaukowych,wdziałalnościkazno-
dziejskiej,mogąbyćinteresującedlafilologa.MówiąconaturzeStwórcy
istworzenia,otym,czymjestczłowiek,orelacjiciałazdusząiczłowieka
zeStwórcą,czyniątozapomocąmetaforiporównańodnoszącychrównież
doświatanaturybądźdoludzkiejwniąingerencji.Bógstajesięzatemźró-
dłem,architektem-rzeźbiarzem,poetą,zegarmistrzem,astworzenie–księgą,
zwierciadłem,dziełemrzeźbiarskimczyarchitektonicznym,mechanizmem.
Człowiekzaś–wzależnościodintencjimówcy–prawdziwymkameleonem
iProteuszem;zjednejstronyprochem,żałosnymmgnieniemmiędzyżywo-
temaśmiercią,zdrugiej–ukoronowaniemdziełBożych,zmierzającym
kużyciuwiecznemuikoroniechwały,jeśliposłuchaBożegonapomnienia,
akuwiecznejnędzy,jeślizapomnioswejprawdziwejnaturze.
“GodandBetterNature”.TheCreatorandCreation
inOldPolishTheologicalThought.AReconnaissance
Summary
ThearticleattemptstoestablishtowhatextentearlymodernPolishtheological
thoughtinfluencedcosmologicalnotions(theimageoftheworld)andtherelation
betweentheCreatorandthecreation.TheologicalthoughtatCracowAcademybegan
atthetimewhenthedisciplineaimedtoexplainthewholeworldandthescholars
usedmethodsappropriatetootherdisciplines(e.g.philosophy).Theeducationsystem
basedonthesevenliberalartsfavouredinterdisciplinarity,whichresultedfrommedi-
evalscientificuniversalism.AcademictheologyinPolandwasscholasticandbasedon
commentariestoPeterLombard’ssentences.Theinterpretationofsuchcommentaries
