Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
17
Zwrotkubadaniuwizualnejhistoriografiihistoriisztukijestwpewnych
aspektachprzedłużeniempoststrukturalistycznejkrytykidotyczącejwizualnych
podstawhistoriisztuki,alejednocześniewprowadzakorygującąperspektywę
polegającąnaprzeniesieniuuwaginamaterialnycharakterwizualnychpraktyk
iichjednostkowy,usytuowanycharakteriWcześniejszakrytykaowychwizual-
nychpodstaw,spektakularnieotwartaprzezksiążkęDonaldaPreziosiegoRethin-
kingArtHistory.MeditationsonaCoyScience(1989),zwróciłauwagęnaukryte
pośrednictwofotografiiwbudowaniuhistorycznejsystematykiiugruntowywa-
niunarracjihistoriisztukiiIdąctropemmyśliMichelaFoucault,Preziosizinter-
pretowałporządeknaukowejhistoriisztukijakoreżimpanoptyczny-zorganizo-
wanywokółobiektywizującychprocedurwizualnejdokumentacjiiunaocznianiai
TworzoneodostatniejćwierciXIXwiekuwizualnezasoby,będącezapleczem
instytucjibadawczych-czegoegzemplifikacjePreziosiznajdujeprzedewszyst-
kimwdobrzefinansowanychinstytucjachamerykańskich,jakkolekcjaFogg
MuseumprzyUniwersytecieHarvarda-stanowiłyjegozdaniempodstawęvsnu
onaukowości”znamiennegodlarozwijającejsięnowejdyscyplinyiZapewniając
możliwośćswobodnegoużywaniadokumentówfotograficznychjakoargumentu
dowodowegoijakobudulcanarracji,owewizualnezasobystworzyływrezultacie
nietylepomocniczenarzędziehistoriisztuki,cojejepistemiczneramyivPodob-
niejakteleskopimikroskopwdziedzinienauk,fotografiapracowałanadtym,
byuczynićwidzialnąwyobrażonąiuniwersalnątablicęprzykładówiAnalityczna
matrycaprojektoraipustejpowierzchniekranudostarczyłaparadygmatycznych
ramdlauniwersalnej»historii«sztuki”25i
Preziosimaniewątpliwiewieleracjiwswojejkrytycepozytywistycznych
iluzji,ukrytychwpewnychwersjachrodzimej(amerykańskiej)ieuropejskiejhi-
storiisztuki,atakżewewskazaniuretorycznychuproszczeńzwiązanychzpowo-
ływaniemsięnadostępnewizualneświadectwaiTrudnoniezgodzićsięzjegoar-
gumentacjąnatematzłudnegouniwersalizmuwpisanegowformalno-estetyczne
interpretacjeartystycznychzjawisk-opartegonapoczuciuwizualnejrównocze-
sności,vwiecznejwspółczesności”obiektów,wytwarzanejzasprawąichmuzeifi-
kacjiiprzezreprodukcje26iJednakjakopropozycjacałościowejdiagnozynatemat
naukowychpodstawhistoriisztukiocenaPreziosiegowydajesięmocnoreduk-
cyjna;sprowadzaonaróżnorodnośćpraktykitradycjibadawczychdojednego
wzrokocentrycznegoipanoptycznegomodelu27iUjęcietobudzizastrzeżeniajak
każdakrytykaideologii,którademaskująclogikępewnychperspektywicznych
25DiPreziosi,RethinkingArtHistory.MeditationsonaCoyScience,NewHaven-
London1989,sixiii-xivi
26Ibidem,si69i
27Poriszczegółowąiwnikliwąkrytykętegostanowiska:MiBryl,Suwerennośćdys-
cypliny.Polemicznahistoriasztukiod1970roku,Poznań2008,si291-296,313-327i