Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MaciejTeodorKociuba
Czyztejszkatułkijęzykowejjestjakieśwyjście?Czysamodzielnienie
zamknęliśmysięwniej,ograniczającwistotnysposóbhoryzontywłasnej
refleksji?Czytozafiksowanienafenomeniejęzykaniepociągazasobą
pewnejformyjęzykowegosolipsyzmu,wtymznaczeniu,żestopniowo
corazbardziejkulturafilozoficzna,humanistyka,alewczęściinauki
szczegółoweskłaniająsięraczejdoimmanentnychautoanaliz.Kierują
swojepoznawczespojrzenienafenomen,którypierwotniebyłtylkona-
rzędziemsłużącympoznaniuikomunikacji.
Możnabyzapytać,jeżeliniejęzykjakouniwersalnapodstawaizara-
zemmodelpoznawaniaświata,tocowzamian?Innymisłowy,czyda-
dząsięwyróżnićjakieśinnezbioryartefaktówkulturowych,któremo-
głybypełnićfunkcjęmodeluwyjaśniającegoodpowiednioobszerneklasy
faktów,odpowiednioszerokiefragmentyświata?Czyteinnemodelesą
wstaniedostarczyćnarzędzidlaprocesówpoznawczych,równieefek-
tywnychconarzędziadostarczaneprzezdotychczasowemodelejęzyko-
we?Wydajesię,żejesttomożliwepodwarunkiemjednak,żezdamyso-
biesprawę,iżjęzykitakbędziekoniecznydlaichopisu.Owaniezbędność
językajestdośćoczywista,choćbędzieonwystępowałjedyniewswojej
naturalnej,pierwotnejisłużebnejwobecsamegopoznaniafunkcji.Rzecz
wtym,bypozbyćsiętego,comożnabynazywaćfetyszyzmemjęzy-
kowym,awięctakiegonadużycia,któreczynizwyróżnionegoartefak-
tukulturowegojedynysystemwyjaśniającywszelkąrzeczywistośćlub
wręczczynigojedynąrzeczywistością.
HartmutBöhmewswymprzeglądowymstudiumnatematfetyszy-
zmu10,referującpoglądyMarciiIan,jakoosobnąkategorięwyróżniafety-
szeintelektualne.Właśniejęzykmożestaćsiętakimfetyszem.Wzwiązku
ztymBöhmepisał:flPogląd,zgodniezktórymjęzykjestswoimwłasnym
podmiotem,przedmioteminarzędziem,Ianuznajezaintellectualfetish.
Symbolereprezentująjedynieinnesymbole.Równoleglezzamknięciem
językazamykasięrównieżpodmiot,więzieńswegourojonegoświatabez
odniesieniaikomunikacjizinnymi”11.Jesttojakaśontologizacjajęzyka,
czyniącazniegofetysz,ajednocześnieurzeczowiającapodmiot12.
Wtensposóbokazujesię,żezjednejstronypozajęzykrzeczywiście
wyjśćniesposób,leczzdrugiejmożnagowykorzystaćjakoskuteczne
10
H.Böhme,Fetyszyzmikultura.Innateorianowoczesności,tłum.M.Falkowski,PWN,
Warszawa2012.
11
12
Ibidem,s.418.
Ibidem,s.419.
