Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ArturMordka
fldedukowały”oobrazieijegozawartości.Możnatopowiedziećnawet
oestetyceRomanaIngardenaiuznaćjejrozstrzygnięciazawtórnewo-
becrozstrzygnięćwypracowanychwSporzeoistnienieświata.Podobnie
uNicolaiaHartmanna:pojęciewarstwyobrazu,fundamentalnedlajego
estetyki,zostałozaczerpniętezanalizstrukturyświatarealnego2.Warto
zatemniejakowyrównaćszalęiuczynićświatobrazuwzględnieautono-
micznymobszarembadania,niezaśjedyniefldedukowanym”,doceniając
jednakpozytywnewartościwnoszoneprzeztakądedukcję.Sądzęrów-
nież,żekoniecznejesttakżewsłuchaniesięwgłosteoretyzującycharty-
stów,którzyzagadnieniafigury-przedmiotuujmujązinnejperspektywy,
pomocnejjednakwontologicznymwyjaśnieniutegofenomenu.
Wniniejszymartykuleomówiędwazasadniczeznaczeniaprzed-
miotumalarskoprzedstawionego,dookreślającrównieżwczęściIV
jegomożliwysposóbistnienia.Wznaczeniupierwszym,najbardziej
rzucającymsięwoczy,chodzioto,coIngardenokreśliłmianemprzed-
miotupierwotnieiwtórnieindywidualnego,awięcpewnegotworu
powstałegowwynikuscaleniadwóchform:flpodmiotuwłasności”
iflprzysługiwaniawłasności”.Wznaczeniudrugimprzedmiottopew-
nacałośćsumatywnazłożonazczęści.Jesttoujęciemereologiczne,któ-
rewspierarozjaśnienieomawianegoproblemu,korzystającjednakze
źródłowegodoświadczeniamalarskiego.Będzietopierwszezagadnie-
niepoddaneanalizie.
Przedmiotjakozestawienieczęściowychpłaszczyzn
kolorystycznych
Patrzącnaobrazprzedstawiający,dostrzegasiękolorystycznąwielość,
zktórejwyłaniająsięprzedmioty,identyfikowanezróżnąmocąjakopej-
zaże,martwenatury,osobyitd.Możnateżuznać,żeonewizualnie
danejakopierwsze.
wsposóbpełnywbycie,toczynienależyprzypisaćmubrakubytu,lubwręczpodejrze-
wać,żejegopozórskrywaniebyt?”.J.J.Wunenburger,Filozofaobrazów,tłum.T.Stróżyń-
ski,Gdańsk2011,s.81.
2
flTrzebajasnopowiedzieć,żewgruncierzeczywprzedmiocieestetycznymznajdu-
siętesamewarstwyontyczne,któretworząbudowęświatarealnego.Krótkoiwsposób
uproszczony,toczterywarstwy:rzecz(zmysłowa)życiepsychikaświatducho-
wy;tyleżekażdajednaulegadalejrozszczepieniuwzróżnicowanychsztukach”.N.Hart-
mann,Ästhetik,wyd.2,Berlin1966,s.457.