Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
JasnaGórawXVIIw.
jakoduchowastolicaPolskiiforteca
IdączawzoremdawnychwojowniczychWaregów,podniecanynadmiarem
rolGustaw,przeciwPolsce,abyjąodsunąćodBałtykuprzezzagarnięciePrus
żywotnychsił,azarazemnędząwłasnegokraju,wybrałsiękrólszwedzki,Ka-
KrólewskichiKsiążęcych.Armiajegoilościowonieprzedstawiałasięgroźnie:
wnajważniejszychmomentachkampaniiwahałasięmiędzydwudziestuatrzy-
dziestutysiącami.Byłatojednakzorganizowanagromadażołnierzy,rzemieśl-
ników-zabijaków,doskonalefachowowyćwiczonychwdługichwojnachnie-
mieckich,agroźnanawetwświeżosformowanychregimentachprzezspraw-
nośćzbiorową,czyliprzezorganizację,wyćwiczenieidyscyplinę.
Wyprawęrozpoczęłaarmiainflanckapodwodząpodskarbiegoszwedzkiego
MagnusaGabrieladelaGardie.Opanowawszybeztrudnościzagrożonyprzez
MoskwęDünaburg1,pułki2nieprzyjacielskiedoznałyserdecznegoprzyjęcia
zestronyRadziwiłłówiprawiebezdobyciaorężastałysiępanamiLitwy.Dru-
gąarmiadowodziłfeldmarszałekArwidWitenberg,który,mając17000ludzi
ikilkadziesiątarmat,21lipca1655r.przydźwiękachorkiestryprzekroczyłgra-
nicępolską.NastąpiłaosławionakapitulacjaszlachtywielkopolskiejwUjściu
nadNotecią.ZajęciePoznania,złączeniesięarmiikrólewskiejzarmiąpomor-
ską3iszybkipochódwojskawkierunkuWarszawynienapotkałynaprzeszko-
dy,gdyżJanKazimierzniemiałprzysobieaniżołnierzyaniśmiałychdowód-
ców.JedynieStefanCzarnieckiprzeprowadziłkrótkiwypadkuWielkopolsce,
alemającdrobnyoddział,niemógłdokonaćpoważniejszejakcjibojowej.
KrzysztofPrzyjemskiwysłanyprzeznieszczęśliwego,boopuszczonegokróla
polskiego,starałsiępowstrzymaćKarolaGustawa,aletenczułsięjużpanem
Polski,toteżnapytanieposła,czyJanKazimierzniemógłbyprzybyć,bypouf-
1Dyneburg,obecnieDaugavpilsnaŁotwie(przyp.red.).
2Defactoregimenty,autorbłędnieużywawtekścieobydwuokreśleńnaprzemiennie(przyp.red.).
3CzylizkorpusemWittenberga(przyp.red.).
