Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RozdziałI
nierozmówićsięzkrólem,tenże,uśmiechającsię,odpowiedział,żebędąctak
bliskoJanaKazimierza,chcemuoszczędzićfatygiisamwkrótcestawisię
wjegoobozie4.WtensposóbwypełniłasięzapowiedźpoprzedniczkiKarola
Gustawanatronieszwedzkim,królowejKrystyny,zapowiadającej,żejejna-
stępcaprzyprowadzidoPolski30000świadkówcelemudowodnieniaswych
prawdotronu.WuroczystośćNarodzeniaMatkiBoskiejnajeźdźca,jako
triumfator,wkroczyłdoWarszawy,znajdującwjejarsenale124armatyimaga-
zynypełneamunicjiiprowiantów.
NiedługopotempułkiszwedzkieotoczyłyKraków.Jużnaprzedmieściach
Polacytaksłabystawialiopór,żenieprzyjacielobawiałsiępodstępu,sądząc,że
obrońcytwierdzyuciekają,bygowciągnąćwzasadzkę.KarolGustaw,trzyma-
jącsięswojejstałejzasady,żedosystematycznegooblężeniamożnasięzabrać
dopieropozlikwidowaniumożliwychodsieczy,zgłównymkorpusempodążył
napołudnieipodWojniczemrozbiłarmięJanaKazimierza,którypozbawiony
wszelkichśrodkówobrony,schroniłsięnaŚląskOpolski,abystamtądprzy-
patrywaćsiębiegowiwypadków.Krakówpoddałsiędziewiętnastegopaździer-
nika,ajegobohaterskiobrońca,StefanCzarniecki,iFromholdWolf,pułkow-
nikgwardiiprzybocznejkrólaJanaKazimierza,udalisięzeswymwiernym
wojskiemwokolicęBędzinaiSiewierza,ażebytamwedługumowybezczynnie
spędzićmiesiąc,poktórymwolnoimbyłowrócićpodrozkazykrólapolskiego.
NiedługowojskokwarcianepodAleksandremKoniecpolskim,chorążymko-
ronnym,wliczbiepięciutysięcyprzeszłonastronęKarolaGustawa.Nawet
późniejszybohaternarodowy,JanSobieski,złożyłprzysięgęnawiernośćSzwe-
dowi.KarolGustawzostawiłwKrakowiepoddowództwemgubernatoraPaw-
łaWürtza2500piechotyi600dragonów,samzeczterematysiącamiruszyłna
północ,aresztęwojskaoddałgenerałowiDouglasowi5,którypośpieszyłnad
San,ażebyobserwowaćkozaków6ikwarcianychStanisławaPotockiego,het-
manawielkiegokoronnego,iLanckorońskiego7,wojewodyruskiego,hetmana
polnegokoronnego.Ciostatniniewielesprawilikłopotugenerałowiszwedz-
kiemu,gdyżwsile11000ludzipoddalisięmudobrowolniewNowymMie-
ście.Ponadtopiątegogrudnia,jakoupomineknadzieńurodzin,otrzymałKa-
rolGustawpotężnątwierdzętoruńską,którejzajęcienależycieoceniałizapew-
neszczerzewgłównejświątyniToruniadziękowałBoguzatakniespodziewa-
nepowodzenie.
Wdrugiejpołowielistopadarozłożeniewojskszwedzkichprzedstawiałosię
następująco:województwwielkopolskichstrzeglilandgrafheskiFilip,generał
majorWrzesowiczigenerał-lejtnantMüller.WKrakowierządziłkomendant,
generałmajorPawełWürtz.NalewymbrzeguSanuznajdowałasięarmiaDo-
uglasa,poprawejstronieSanuiWisły,wwojewództwachlubelskimipodla-
skim,staliobozemhetmanizgłównączęściąwojskakwarcianego.NaMazow-
szupozostawałaarmiaWitenberga,chociażonsamdlakuracjizatrzymałsię
4GeschichteSchwedensvonFriedrichFerdynandCarlson,Gotha,1855,s.94.
5RobertDouglas,od1657rokufeldmarszałek(przyp.red.).
6ChodzituoKozakówZaporoskich(przyp.red.).
7StanisławLankoroński(przyp.red.).
