Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siębyćbardziejwłaściwe–necessarydefense
12
(Dobronakonieczna”).Na
marginesiemożnadodać,żezdarzająsięteżtakiepropozycje,jakDobrona
prawna”(legitimatedefense),nawiązującedohiszpańskiejlegítimadefensa
(art.20ust.4hiszpańskiegokodeksukarnego)13czyfrancuskiejLalégitime
défense(art.122-5francuskiegokodeksukarnego)14.Terminself-defensena
tyleutarłsięjużwpraktycestosowaniaprawa,żebiorącpoduwagęjego
powszechneużywanieprzezsetkilatzarównowrozlicznychpodręcznikach
opracowywanychdlastudentówprawa,jakiwbardzozłożonychopraco-
waniachnaukowych,anawetwtekstachużytkowychopracowywanych
dlaprzeciętnychAmerykanów,odstąpienieodjegostosowaniawydajesię
wnajbliższejprzyszłościnieosiągalne.
Wodniesieniubezpośredniodocharakteruprawnegoobronykoniecz-
nej–bowiemtoprzecieżcharakterprawnytejinstytucji,aniejejnazwa
stanowiojejistocie–należywskazać,żeobronakoniecznajestprzede
wszystkimokolicznościąwyłączającąodpowiedzialnośćkarnązaczyn
realizującyznamionaczynuzabronionegopodgroźbąkary,zpowodu
brakubezprawnościpopełnionegoczynu
15
.Okolicznośćtazachodziwtedy,
gdyczłowiekodpierabezpośredni,bezprawnyirzeczywistyzamachna
jakiekolwiekdobrochronioneprawemigdypodjętaobronajestkonieczna.
Wskazanewyżejwyłączeniebezprawnościczynuoznaczanicinnegoniżto,
żeczynzabroniony,jeślizostałpopełnionywobroniekoniecznej–czylipo
spełnieniuwszystkichwymogówokreślonychprawemdanegokraju–jest
usprawiedliwiony,atymsamymwpełnilegalny.
JakzauważyłAndrzejZoll,legalnośćzachowaniawobroniekoniecznej
wynikazkoleizzachodzeniakolizjidóbrchronionychprawem(posia-
dającychwartośćspołeczną),którejniedasięuniknąćbezpoświęcenia
jednegozkolidującychdóbr(dobranapastnika).Poświęcenietegowłaśnie
wkontekścieobronykoniecznejwprawiecywilnejodpowiedzialnoścideliktowej
(tortlaw).Kilkubrytyjskichkarnistów,odnoszącsiędoobronykoniecznej,używa
właśnieterminuprivatedefence–zob.J.Herring,CriminalLaw,6thEd.,Oxford2014,
s.637;G.Williams,TextbookofCriminalLaw,London1978,s.448.
12
G.P.Fletcher,RethinkingCriminalLaw,1978,s.855–856.
13
B.Sangero,Self-DefenceinCriminalLaw…,op.cit.,s.1.Terminlegitimawjęzyku
hiszpańskimmaidentyczneznaczeniejakangielskielegitimate.Możnatenzwrot
tłumaczyćjakoprzymiotnikDprawna”,Dlegalna”,Duzasadniona”.
14
J.Pradel,DroitPénalGénéral,wyd.18,Paris2010,s.273.
15
A.Zoll,Art.25,teza5,[w:]Kodekskarny.Częśćogólna.TomI.CześćI.Komentarzdo
art.1–52,red.A.Zoll,W.Wróbel,wyd.5,Warszawa2016,s.542.
1.1.Pojęcieobronykoniecznej
21
