Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wtympoglądzieniemożnajednakdoszukaćsiężadnegoodniesienia
dospołecznegouzasadnienialegalnościtakiegodziałania,awięcspołecznej
funkcjiobronykoniecznej,którawydajesięszczególnieistotna.Początki
dostrzeganiaspołecznejfunkcjitejinstytucjimożnazauważyćdopiero
wdobieOświecenia.Jean-JacquesRousseau,twórcateoriioumowiespołecz-
nej,wgranicachswojejteoriitwierdził,żekażdaosoba,którawjakikolwiek
sposóbdopuszczasięzamachunażycie,zdrowieczyinnedobrochronione
prawem,naruszatymsamymwarunkiumowy,któraodtejchwiliprzestaje
jąchronićiobowiązywać.Wtakimprzypadkunapadniętyjestniejakoauto-
matyczniezwolnionyzposzanowaniawszelkichdóbrnapastnika.Zkolei
GrocjusziSamuelvonPufendorfzgodnietwierdzili,żewumowiespołecznej
obywatelepaństwazrzekająsięnajegorzeczprawastosowaniasamopomocy
przedzamachaminaichdobra.Jeżelijednakwładzapaństwowawokre-
ślonejsytuacjiichniechroni,odzyskująprawowystępowaniaprzeciwko
napastnikowiwobronieswychdóbrinieponosząodpowiedzialnościza
wyrządzonewtensposóbszkody.Działającywobroniekoniecznejniejako
Dwyręcza”organypaństwawstosowaniuśrodkówniezbędnychdlaobrony
prawa
37
.Teoriawyręczaniaznalazłatakżewieluzwolennikówwczasach
obecnych.JednymznichbyłArnoldGubiński,którystwierdził,żeobrona
koniecznajestuzasadnionatym,żeDorganywładzypaństwowejniezawsze
mogązapewnićbezpieczeństwodóbrprawnych.Wprzypadkuwięc,gdy
niemanamiejscufunkcjonariusza,[...]trzebaprzyznaćjednostceprawo
dowyręczeniapaństwawjegozadaniach”380
SłuszniezauważaA.Zoll,żewzależnościodtego,któremuztychuza-
sadnieńprzypiszesięwiększąrolę,inaczejbędziekształtowaćsięinstytucja
obronykoniecznej
39
.Podejścienaturalnoprawneuznajeprawojednostkido
obronyswychindywidualnychdóbr.Natomiastnieuznajetakiegoprawa
odnośniedodóbrzbiorowych,takichjakobronaporządkukonstytucyjnego
przedbezprawnymidziałaniamiwładz.Przytakimindywidualistycznym
podejściunieprzywiązujesięwiększejwagidoproporcjidóbr,cowocenie
autorasugeruje,żedobrobronionemożebyćwartościznacznieniższejod
dobranapastnika
40
.Podejściesocjologicznoprawnepozwalazaśnawiększe
37
A.Marek,Obronakoniecznawprawiekarnym.Teoria…,op.cit.,s.16.
38
A.Gubiński,Wyłączeniebezprawnościczynu,Warszawa1961,s0120
39
A.Zoll,Art.25,teza7,[w:]Kodekskarny.Częśćogólna.TomI.CześćI.Komentarzdo
art.1–52,red.A.Zoll,W.Wróbel,Warszawa2016,s.543.
40
Ibidem.
30
Rozdział1.Pojęcieifunkcjeobronykoniecznej
