Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
StanisławŁojek-ObronaNietzschego
nymsformułowaniuNietzschegoprzybrałonastępującąpostać:fl«poco
wogólemoralność»,jeśliżycie,natura,dziejesą«niemoralne»?n[WR,
291].Alboinaczej:Dlajakiegorodzajużyciawartościowejestto,conim
niejest,comusięprzeciwstawia?
NihilistaznalazłjużiprzeżyłswąodpowiedŹ-jegożycie,pozbawio-
neoparciawpoza-naturalnychwartościach,nieznajdujewewłasnej
rzeczywistościżadnychracjidlaswojegoistnienia.Jesttowięcżycie,które
dopierowymagausprawiedliwienia,któresamosiebieoceniajakobez-
wartościowe,bezsensowneibezceloweiwobectegozmuszonejestszu-
kaćwartości,sensuicelupozasobą,nazewnątrz.
Skorojednak,jakpowiadaNietzsche,nihilizmjestflprzemyślanądo
końcalogikąnaszychwielkichwartościiideałówn[WM,3],tookazuje
się,iżokreślającagopotrzebawłaśnietakichwartości,wjakieteraznie
dostajejużwiary,jesttąsamąpotrzebą,któratewartościstworzyła.Należy
przetouznać,iżkrytycznasamoocenażyciazawartajużbyławsamych
wartościachprzezniekreowanych,żewłaściwymichŹródłembyłazasad-
niczaniemożnośćakceptacjiiafirmowania.Niemożność,którąnihilizm
tylkowydobyłnajaw,odsłaniającułudęsamousprawiedliwienia.
Moralnośćwdotychczasowymkształciebyławięc,wedleNietzsche-
go,swegorodzajufllekarstwemnumożliwiającymipodtrzymującymist-
nieniechoregoinieudanegożycia.Pojęćflchorobyniflnieudanościnużywa
Nietzsche,pragnącscharakteryzowaćokreślonytypżycia-taki,miano-
wicie,wktórymto,cownassłabe,licheiograniczonedominujeiokre-
ślacałość.Wynikastąd,żezaspokajanaprzezwiaręwwartościmoralne
potrzebausprawiedliwianiacałościżyciajestwgruncierzeczyrezultatem
działaniatychsił,którewrealnejrzeczywistościnieznajdująracjidla
swegoistnienia.Niemożnawszakafirmowaćtego,cosamowsobie
odczuwasięjakomierneibezwartościowe.
Dlanaszychrozważańnajbardziejistotnejestjednakto,wjakispo-
sóbtenrodzajczłowieka,którypoprzezwartościowaniemoralnenadaje
swemuistnieniusensiznaczenie,pojmujeirealizujewłasnąodpowiedzial-
ność.Innymisłowy,interesujenas,jakijestsensijakajesttreśćodpo-
wiedzialnościwobrębietego,coNietzscheokreślałogólnymipojemnym
mianemflmoralnościascetycznejn.
Oczywiście,zdaniemNietzschego,moralnośćstworzonaprzezchrze-
ścijaństwobyłanajpełniejszyminajbardziejwyrazistymjejprzykładem.
Aleteżniejednokrotniepodkreślałon,żewtejdziedzinie,jakiwwielu
innych,jesteśmywszyscygodnymispadkobiercamichrześcijaństwa,że
