Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dodrukuPodróżydoPolski:„ażsamemupisaćsięnicjużniechce,
bojużsamwszystkomówiszzatyluinnych”,natomiastwlutym1979
roku,czylinarokprzedśmierciąautoraSławyichwały:„We
wszystkim,copiszesz,jestwielepięknościiwielemądrości”.
Iwaszkiewiczrewanżujemusiękrótko,aletreściwie,zatorazporaz:
„jesteśunasostatnimpisarzemzkulturą”(16stycznia1948)albo:
„widzęoileTyjesteśodemnielepszyimądrzejszy”(31sierpnia
1953).Podobnychzdań–uderzającychznakomitąpolszczyznąoraz
niezrównanąsiłąwyrazu–wtychlistachbezliku.
HertzmówiosobiewkorespondencjizIwaszkiewiczamidużo,
więcejniżbyćmożemusięzdaje:zarównowprost,jakiniewprost.
WstrząsająceokazująsięwyznaniapoczynionezarównowobecAnny
wmaju1947roku:„mojegożycia,takiegoojakimkiedyśmyślałem,
niebędęjużmiał,boniebędziejużtakiegoświata,wktórymmożna
byjeumieścić”,jakiwobecJarosławawsierpniu1953roku:„Ja
od39rokużyjębardzoprawdziwie,tyleżesam,bezludzi.Alemoże
towłaśniesprawia,żemojeżyciewydajesięinnymnieprawdziwe”.
Pisząc,copiszedoswoichprzyjaciół,piszeponiekąddosiebie
samego,sobiesamemuprzepowiadawłasnylos,zaklinagowsłowie.
Znamienne,żetakmałowtychlistachhistoriiipolityki.Cóż,
zapewnebyłoichdużowrozmowach,boteżiczasy,wktórychżyli
obydwajpisarzebyłynadwyrazhistoryczneiwyjątkowopolityczne,
wielceopresyjnepodjednymidrugimwzględem,aletakżepod
względemtrzecim–czystoegzystencjalnym.Aleteżkiedyczytasię
takieotozdanieIwaszkiewiczaz15maja1947roku:„Zadziwiające,
jakstraszliwatragedia,którąprzeżyliśmywspólniejakoPolacy,nagle
ibeznadziejniepodzieliłanasnaPolakówiŻydów”,tojużnaprawdę
niemacokomentować,bowiemzdanietomawartośćkonstatacji
bezdyskusyjnejiciągleaktualnej,uniwersalnej.Niezwykleinteresujące
okazujesięwtymkontekścieto,coHertzpiszewodpowiedzi25maja
1947roku:„Jestmiwszystkojedno,czyktośjestŻydemczyPolakiem
–niejestemanijednym,anidrugim,cenięikochamjednychidrugich,
jeślisąrozsądniiludzcyijeślichcątegosamego,czegoijachcę
–wolnego,mądrzeurządzonegoświata,swobodnego
odprzytłaczającychgouciskówreligijnychispołecznych”inadodatek
