Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jeszczedeklaruje:„Niejestemobciążonyżadnymkompleksem
żydowskim”.
To,codoraźne,oczywiściezajmowałoichuwagę.Niekryję,
żeniebezsamoswojegorozbawieniaczytałemjakpiszą
oodradzającymsiępowojnieżyciukulturalnym,zwłaszcza
oideologicznychsporachnatematzobowiązańliteraturywobec
społeczeństwa,wobecwspółczesności,tymbardziejżeobydwaj
wypowiadająsięnatentematzwyjątkowązgryźliwością.Niepotrafię
odmówićsobieprzyjemnościwtymmiejscuiprzepisujętakieoto
myśliHertzajużtozmaja1947roku:„Jestgawędailiteratura.
WPolscerzadkowybieganopozagawędę,takmisięzdaje”,już
tozpoczątku1955roku:„Zawszejesttakunas,żewszyscy
narzekamy,akiedyotwierająsięmożliwościlepsze,opadająnam
skrzydła”,jużtozsierpnia1960roku:„Najgorsitocigłupiludzie
wPolsce,którzyniepotrzebnietrzęsąsięzestrachu,kiedynicnie
zagraża,arobiągłupstwa,kiedyrzeczywiściejestkiepsko”;ponadto
zsierpnia1967roku:„Gazetyrobiąwrażeniebiuletynówzdomu
wariatów,redagowanychprzezfilutówdlaidiotów”,noijeszcze
zsierpnia1975roku:„To,cojeststraszneidegradującetęcywilizację,
tożeniktniewie,żecyrktocyrk,aHoracytoHoracy”.Cóż,słowa
pisarzy,zwłaszczawybitnychpisarzy,majątodosiebie,żeokazująsię
rychłoponadczasowe;stwierdzeniate,sprzedpółwieku
dodzisiejszychczasówpasująjakulał.
4.Przyjaźnilisię–jeślimożnasiętakwyrazić–przezcałeżycie,
aleteżumielisięwtejprzyjaźnipięknieróżnić.Wdzieńpotragicznej
śmierciAntoniegoSłonimskiego,IwaszkiewiczwyznałHertzowi,
żeprzyjaźńichobu–skamandrytówniewytrzymałapróbyczasu,
podzieliłybowiemich„najgorszerzeczy,jakiemogąbyć:ideologia
idoktryny”.PrzyjaźńIwaszkiewiczazHertzemwielokrotniebyła
wystawiananapróbę,alejednakideologiaidoktrynyniezniweczyły
jej.WobecrzeczywistościPRLzajmowaliwróżnychokresachróżne
stanowiska.Znamienne,wroku1957HertzwystąpiłzPZPR,w1964
rokupodpisałsiępodListem34wobroniewolnościsłowa
iwproteścieprzeciwkocenzurze.Iwaszkiewiczzaśpodpisałsiępod
kontrlistem600,chociażdoPZPRnigdynienależał.Jaksięzdaje,
