Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Metoda
etnogeograficzna…
21
Napodstawiemapobrazującychokreślonezjawiskakulturowemożnanietylko
ukazywaćzasięgiwystępowania,alerównieżwnioskowaćoprzyczynachzmian
ichkonfiguracji(drugiaspektmetodyetnogeograficznej).Zgodniezklasyfikacją
przyjętąprzezMoszyńskiego29,zjawiskakulturowemogątworzyćnamapachna-
stępująceukładyprzestrzenne:zasięgzwarty,zasięgprzerywany(zjawiskoAna-
kładasięnazwartyzasięgwystępowaniazjawiskaB),rozproszony(zjawiskoB
występujenadanymterytoriumnieregularnie)orazdwu-lubwięcejskrzydło-
wy(zjawiskoBwystępujewznacznymoddaleniuodsiebie,wbijającsięklinowo
wzjawiskoA)(zob.ilustracja1.1).
Ilustracja1.1.Zasięgiprzestrzennezjawiskakulturowego
a)przerywany,b)rozproszony,c)dwuskrzydłowy
Opracowaniewłasne.
Ozasięguzwartymmożnamówić,gdydanezjawiskozajmujewzględniejed-
norodnyobszar,wyróżniającsięspośródinnychterytoriów.Zdarzasię,żenataki
ograniczonyterytorialnieobszarwystępowaniadanegoelementunakładasiędru-
gi,nowszy,powodująctymsamympodziałpierwszegonadwielubwięcejstref-
wtedymówimy,żenamapietworzysięzasięgprzerywany.Innąmożliwąkon-
figuracjąjestzasięgrozproszony,oznaczający,żezjawiskokulturowewystępuje
nadanymterytoriumwrozproszeniu,nietworzącwyraźnychskupisk.Możeto
świadczyćozanikaniu(jeślizjawiskomacharakterarchaiczny)lubupowszech-
nianiusię(jeślimamydoczynieniazformąnową).Interesującyjestrównieżza-
sięgdwu-lubwięcejskrzydłowy;tegorodzajuzasięgi-jakpodkreślaPokropek-
nklinowowcinająsięwdwóchlubwięcejmiejscachodsiebieznacznieoddalonych
ipozaobszarami,zktórychwyszły”30.Rodzajezasięgówmożnazilustrowaćkil-
komamapamizamieszczonymiwmojejpoprzedniejpracy,którenapotrzebyni-
niejszegoopracowanianiecozmodyfikowałam31.
29Zob.teżM.Pokropek:Metodaetnogeograficznał,s.69.
30Ibidem.
31Zob.A.Pieńczak:Zwyczajeiobrzędyweselne.T.8.Cz.2:Rolaiznaczenieswatawko-
jarzeniumałżeństw.W:nKomentarzedoPolskiegoAtlasuEtnograficznego”.Red.Z.Kłodni-
cki.Cieszyn-Wrocław2007.
