Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
uwzględniającąpunktowce,czyjeodciąć,pozostawiającichgórneczęści
ponadliniąwidnokręgu.Myślę,żenależytutajużyćaproksymacji,zabiegu
pospoliciestosowanegownaukachprzyrodniczychdlauproszczeniaopisu
zjawisk.Oczywiście,kwestięwyznaczaniawidnokręgumożnadoprowadzić
dorozważańnatematjegowyglądudlaobserwatorananiewielkimpodwór-
ku,otoczonymwysokimibudynkamilubstudniarzakopiącegowstudnina
głębokości3m.Wydajesię,żetakierozważanianiemająjednakpraktycz-
negoznaczenia.Ciekaweuwagiostosowaniupojęcia„widnokrąg”wszkole
przedstawiłJ.Flis(1984a,1985).
1.4.4.Wyznaczaniepołudnika
Południkmożnawyznaczyćzapomocągnomonunadwasposoby.
Wpierwszymsposobiegnomomprzygotowanydowyznaczaniapołudnika
ustawiamynapoziomejpodstawcezwspółśrodkowymiokręgami.Należy
gopozostawićnieruchomonakilkagodzin.Pozornemuruchowidziennemu
Słońcabędzieodpowiadałruchkońcacieniagnomonu.Kierunekwędrówki
Słońcaikońcacieniazaznaczonostrzałkaminaryc.8.Nanarysowanych
kołachnależyzaznaczyćmiejscaprzecięciazkońcemcienia.Nakażdym
okręguzostanązaznaczonedwapunkty,jedenprzed,drugipopołudniu.
N,S,E,Wpunktykardynalnenahoryzoncie,Ggnomon,Ccień,Kśladkońcacienia
Ryc.8.Wyznaczaniepołudnikazapomocągnomonu
Punktyprzecięćnatymsamymokręgunależypołączyćliniąprostą(cię-
ciwa).Powstanietyleodcinków,ilebyłookręgów.Następnienależywyzna-
czyćśrodkitychodcinków.Połączonepunktywyznacząprostą,którajest
południkiem.Najednymjegokońcu,nawidnokręguznajdujesiępunkt
południa(S),nadrugimpunktpółnocy(N).Południkmożnarównieżwyzna-
czyć,wykonująckonstrukcjędwusiecznejkątautworzonegoprzezpunkty
przecięcianatymsamymokręguiśrodekpodstawygnomonu.Południk
możnawyznaczyć,ustawiającgnomonnawetnapoziomymparapecie.Ko-
lejnepunktyprzecięćmogąwówczaszaznaczaćuczniowieklasodbywający
kolejnelekcjegeografii.
19