Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MyślącoPawleRybickimiJegodziele
13
atakżeuchwycićaktualne,dokonującesięnanaszychoczachprocesy.„Badacz
współczesnegoświatastajeczęstowobecwycinkówludzkiegoświata,którenie
przedstawiajątakpełnejpostaci”(Struktura…,s.166).Tenzastosowanyprzez
PawłaRybickiegosposóbmyśleniapozwaladostrzec,jakodmiennesąspo-
łecznościznajdującesięniejakonaróżnychetapachkrystalizacji,atakżejak
powstajeichpotencjałspołeczno-kulturowynadbudowującysięnadsubstra-
temmaterialnym.Wtamtymczasietakiepojęciajakkapitałylokalne,awtym
takżekapitałspołeczno-kulturowy,jeszczesięnieupowszechniły,jednakroz-
ważanianadznaczeniemnakładaniasiętychtrzechsferdlasposobu,wjaki
kształtujesięwięźspołeczna,pokazująwistocietakżemechanizmpowstawa-
niaspołecznegokapitałuintegracyjnego,awdalszejperspektywie(rozważania
nadukładamistrukturspołecznych)takżekapitałupomostowego.Inneważne
pytanie,naktóreProfesorPawełRybickiodpowiada,ujawniającszczególność
swojegoujęcia,dotyczytrwaniaspołecznościizagrożeńtegoprocesu.Istot-
nejesttuprzedewszystkimzdefiniowanietego„trwania”
,jakożespołeczność
niejestnigdystatyczna,przeciwnie:stalesięnanowoaktualizuje,wmiaręjak
zmieniasięjejwarstwamaterialnawewszystkichaspektachijakdostosowuje
siędotychzmiansferasymboliczna.Nieoznaczatojednakautomatycznego
osiąganiaharmoniimiędzyowymitrzemasferami,azwłaszczanieoznacza
trwałościtakiejharmonii,nawetjeślizostanieosiągnięta.Trwaniespołeczno-
ścimacharakterdynamicznegodopasowywaniasię,wktórymznaczącąrolę
odgrywająrozmaiteczynnikiracjonalneiirracjonalne,oróżnejgenezie(jak
naprzykładzmianaliczbyczłonkówspołeczności,zróżnicowanieopartena
rozmaitychpodstawach,przemianywartościiznaczeń,zakłóceniawrelacjach
społecznych).KlarownywywódProfesoraprowadzinasodspecyfikitrwania
społecznościtypuarchaicznego,wspólnotlokalnych,donowoczesnychszybko
zmieniającychsię(ajednaktrwających!)społeczeństw;odniewielkichcałości
społecznych,takichjakrodziny,donajszerszychzbiorowościpaństwowych
czynarodowych,ukazując,jakiepodstawowerysywystępująwewszystkich
rodzajachskupieńspołecznychijak„małaczywielkaspołecznośćstajewobec
nowychsytuacji,któremusiopanowaćirozwiązywać,byutrzymaćciągłość
swojegożycia”(Struktura…,s.174).Wtymprocesiemusizatemzostaćzacho-
wanarównowagamiędzytrwaniemizmianą.Pojęcia„stawaniasięitrwania
społeczności”podkreślajądynamicznąnaturęświata,akcentująnietylkopro-
stąkoniecznośćuwzględnianiawanalizieczynnikaczasu,alesąwprostwyra-
zemprzyjęciaontologiirzeczywistości„dziejącejsię”
.Iwkreśleniuewentual-
nychscenariuszytej„stającejsię”rzeczywistościProfesorwykazujesięintuicją
badawczą,kiedy(napoczątkulatsiedemdziesiątychXXwieku)rokuuwydat-
niatendencjeglobalizacyjneizauważa:
(…)ścieraniesiędwupłaszczyznorganizacjispołecznej:jednej,któramasiedlisko
wlokalnychspołecznościach,idrugiej,którątworząponadlokalnezrzeszeniaiin-
