Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
KrzysztofFrysztacki,AnnaKarwińska,MartaSmagacz-Poziemska
stytucje.Jestmożliwe,żewdalszejfazieurbanizacji,faziepełnegorozprzestrzenie-
niamiejskichschematówiwzorów,wrośnierolazrzeszeńjakogrupogniskujących
życiezbiorowewposzczególnychdziedzinachdziałalnościludzkiejitymsamym
zwiększysięznaczeniepozaterytorialnychczynnikóworganizacjispołecznej.Taki
procesmożebyćzarazemprzejściemdonowejpostacispołeczeństwaglobalnego
imożestanowićoistotnychzmianachwjegostrukturze.
Kolejnąparąpojęćprzeciwstawianychsobiewanaliziezjawiskwspółczes-
negoświatasąróżnorodnośćiuniwersalizmjakocechyspołeczności,cojed-
nocześnieimplikujepytanieoto,czymożliwejestosiągnięciekiedykolwiek
stanuspołecznościuniwersalnej(którąsocjologowieokreślająmianemglobal-
nej).Dlaczegoideapowszechnejspołecznościuparciepowracawdziejachroz-
ważańnadżyciemspołecznymijakpostrzeganomożliwościjejrealizowania?
–tepytaniaskłoniłyProfesoradorozważańnadrolątakiegoideałujedności
wkulturze,ajednocześniedonamysłunadmożliwymidrogamidochodze-
niadounifikacjiświata.Uczonypokazujeniejakodwiemożliwedrogi–przez
rozwijanieuniwersalistycznejetykiiwarunkówdlajejzrealizowaniawprak-
tykachspołecznych,orazprzezrozpowszechnianieelementówcywilizacjima-
terialnej(wtymzwłaszczatechnicznej)irozmaitychstrukturorganizacyjnych
niezbędnychnowoczesnymspołeczeństwom.Szczególnieinteresująca,także
jakoimplikacjadoposzukiwańwspółczesnych,jestkonstatacjawskazująca,
żezbliżaniesiędoideałupowszechnejjednościniemożebyćwrzeczywisto-
ściprzeciwstawionepluralistycznemucharakterowispołecznegoświata.Nie
jesttozatemopisanieprzemianrzeczywistościspołecznejwkategoriachna-
stępstwastadiów:różnorodnościijedności,aprzeciwnie,owapowszechność
realizowałabysię(jeśliwogóle)przezodmiennościiwielośćspołeczności.
„Pluralizmspołecznegoświata”potwierdzasię,jakwskazujePawełRybicki,
nawszystkichpoziomachintegrowaniasięzjawiskspołecznych.Anitasama
(pozornie)religia,anitesame(znówpozornie)wytworykulturyczynurty
intelektualnenieniwelująistniejącychróżnorodności,choćniewątpliwietwo-
rząważnepowiązaniapomiędzyspołecznościami.Nawetupowszechnienie,
wcorazszerszejskali,wytworówtechniki,technologiinieprzesądzaopowsta-
waniuzunifikowanejspołeczności,choćniewątpliwestwarzacywilizacyjne
przesłankidopowierzchownegoprzynajmniejtakiegoujednolicania.Pozosta-
jeonojednaknajczęściejna„powierzchni”procesówspołecznychikulturo-
wych,niesięgającwgłąbkultur,wsferęnajważniejszychwartościiznaczeń.
Każdyzakapitówprowadzącychczytelnikawgłąbrozważańnadróżnorod-
nościąmógłbyzłatwościąrozrosnąćsiędodłuższejrefleksji,dostarczającnie-
zwykleskoncentrowanegomateriałudorozważań–totakżececha„metody”
Profesora,którydajetakąnaprzykładwskazówkędlabadacza:
teoriaspołeczna,któraniepozostajewgranicachwspółczesnychukładówżycia
społecznego,leczzachowujewidzenieminionychpostacispołecznościludzkich,
