Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7
KOBIETAWFILOZOFII
FRANCUSKIEGOOŚWIECENIA
Osiemnastowiecznimyślicieleifilozofowiefrancuscywielemiejsca
wswoichrozprawachpoświęcilipróbiestworzeniawizjipaństwaide-
alnego,wolnegoodwszelkichbolączekiniesprawiedliwości,jakżedo-
skwierającychichwspółczesnym.Rozwijaneteoriedotyczącepolitycz-
nychpodstawfunkcjonowaniaspołeczeństworazkrytykaówczesnego
porządkuspołecznego–zniesprawiedliwym,pamiętającymciąglecza-
sygłębokiegośredniowiecza,a,coważniejsze,irracjonalnymjużwte-
dystanowympodziałemnauprzywilejowaneduchowieństwoiszlach-
tęorazutrzymującątychndarmozjadów”całąresztę(stantrzeci–tiers
état)–doprowadziłyichwkońcudomomentu,wktórymmusielioni
podjąćsięzadaniazdefiniowaniananowonietylkosamychinstytu-
cjipolitycznychFrancji,alerównież–funkcjonowaniajednostkiwe
wspólnocie,ustaleniajejprawiobowiązkówwobecpaństwa,atakże
wobecpozostałychwspółobywateli.Jednostkawięc,aniegrupa,do
którejprzynależała,stawałasiępodmiotemprawa,zyskiwałaosobo-
wośćpublicznąiwybijałasięnapierwszyplandebatyfilozoficznej1.
1
nŚwiatwydawałsięludziomOświeceniastosunkowoprostyizrozumiały(cobyło
poniekądlogicznąkonsekwencjąznaczeniairoli,jakąOświeceniprzypisywaliro-
zumowi).Możnabyłoświatpoznać,przekazaćwiedzęoniminnyminaprawić
go.Wymagałzresztąnaprawy(...)–stądoświeceniowykrytycyzmireformizm(któ-
rypodkoniecepokiweFrancjiprzerodziłsięwrewolucjonizm).Wszystkiezjawi-
skaposiadałyprzytymswoją«naturę»,stannormalny,właściwysobie.Występowały
zakłócenia,odejściaodnatury(takimwielkimodejściemwydawałasięimodzie-
dziczonapopoprzednichwiekachfeudalnarzeczywistość).Alemożliwybyłpo-
wrótdoniej”.J.Maciejewski,Oświeceniepolskie–początekformacji,jejstratyfikacja
