Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
właściwemuorganowiwładzypublicznejprojektuaktunormatywnego,aletakże
wnioskuopodjęcierozstrzygnięciawinnychsprawach5.Inicjatywaludowamoże
więcprzybieraćpostaćinicjatywyprawodawczej–konstytucyjnej,ustawodawczej
lubuchwałodawczej,inicjatywyprzeprowadzeniareferendum–wskaliogólno-
krajowejlublokalnej,atakżeinicjatywypodjęciaprzezorganwładzypublicznej
innychjeszczedziałań–ozasięguczytoogólnokrajowym,czylokalnym(wtedy
macharakterzbliżonyniecodozbiorowejpetycji).Otym,którazforminicja-
tywyludowejistniejewdanympaństwie,rozstrzygaustrojodawca,przyznając
przedewszystkimwkonstytucji(ajedynieuzupełniającowustawach)określone
uprawnieniagrupieczłonkówzbiorowegopodmiotuwładzy.Konstytucjawydaje
siębyćjednymwłaściwymaktemnormatywnym,wktórympowinnosięwsposób
rozstrzygającydecydowaćozakresieiformachudziałusuwerenawsprawowaniu
władzypublicznej6.
Pierwszympaństwem,wktórymzostałauregulowanawkonstytucjiinstytucja
ludowejinicjatywyustawodawczej,byłyNiemcy.KonstytucjaRzeszyNiemieckiej
z1918r.(tzw.konstytucjaweimarska,obecnienieobowiązująca)przewidywała
tęinstytucjęwart.73ust.3,przyznającwyborcomwliczbieconajmniej1/10ich
ogółuprawoprzedstawieniaparlamentowiprojektuustawy.Następnieinstytu-
cjaludowejinicjatywyustawodawczejuregulowanazostaławKonstytucjiAustrii
z1920r.wprzepisieart.41ust.2.Przepistenulegałnastępniezmianom.Obec-
niestanowisięwnim,żepodobradyparlamentumożezostaćwniesionyprojekt
ustawyfederalnejwprzypadkupoparciategoprojektuprzezgrupęconajmniej
100000osóbuprawnionychdogłosowanialubprzezjednąszóstąosóbupraw-
nionychdogłosowaniazconajmniejtrzechkrajówfederalnychwchodzących
wskładAustriijakopaństwazwiązkowego.PrzedIIwojnąświatowąinstytucję
ludowejinicjatywyustawodawczejprzewidywaławEuropietakżeKonstytucja
Hiszpaniiz1931r.(obecniejużnieobowiązująca),przyznającwart.66upraw-
nieniewystąpieniadoparlamentuztakąinicjatywągrupieobywatelistanowiącej
conajmniej15%wyborców,arównocześniewskazującwinnychartykułachna
pewneograniczeniatejinicjatywy,przezwyłączeniezniejwskazanychwnich
kategoriispraw.
PoIIwojnieświatowejwnowychkonstytucjachniektórychkolejnychpaństw
europejskichregulowanabyłainstytucjaludowej(obywatelskiej)inicjatywyusta-
wodawczej.WKonstytucjiWłochz1947r.przyznanowart.71ust.2grupieco
najmniej50000obywateliuprawnieniedozłożeniapropozycjiregulacjiprawnej
wformieprojektuustawy.KonstytucjaPortugaliiz1976r.przyznaławart.167
5Por.S.Grabowska,Instytucjaogólnokrajowejinicjatywyludowejwwybranychpaństwacheuro-
pejskich.Studiumprawno-porównawcze,Rzeszów2005,s.19i46;idem,Formydemokracjibezpośred-
niejwwybranychpaństwacheuropejskich,Rzeszów2009,s.149.
6Ustawypowinnyjedynieokreślać(precyzować)tesprawywsposóbzgodnyzintencjami
ustrojodawcy.Por.S.Grabowska,Inicjatywaludowa(obywatelska),[w:]W
.Skrzydło,S.Grabowska,
R.Grabowski(red.),KonstytucjaRzeczypospolitejPolskiej.Komentarzencyklopedyczny,Warszawa
2009,s.174.
