Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Fragmentaryczność
cząceerozjispójnychdotejporyfundamentówświatopoglądowych
orazideologicznych,naktórychwspierałysięprojektycywilizacyjne,
społeczneikulturowezbiorowości28.Wpróbachrekapitulacjikondycji
społeczeństwpostkomunistycznychporoku1989uświadamianosobie
takżebrakjednoznacznej,spójnejwizjiprzyszłości,wielkiegocelu,jak
pisałwcześniejLyotard.WopublikowanymnałamachnGazetyWy-
borczej”w2001rokuartykulenoszącymznamiennytytułRewolucja
bezutopiiAleksanderSmolarprzywoływałsłowaintelektualistówpo-
dejmującychwątekkryzysuteleologiiczyteż,łagodniej,niemożliwości
znalezieniaswojejdrogiicelu.ZacytowanoteżsłowaEmmanuela
Lévinasa:
Upadekkomunizmuugodziłwsamopojęcieprawhistoriiisprowadza
nasdonaszejskończoności,donieprzewidywalnościprzyszłości.Po
1989rokunaszczasokazałsięnaglepozbawionyprzyszłości29l
Taświadomośćujawniłasięiznalazłasweodzwierciedleniewów-
czesnejprozie,takżeVargi,aczkolwiek-cotrzebawyraźniezaznaczyć
-wyrażanojąwtonacjachafirmującejiapokaliptycznej.Niemniej
negostatusudyskurs,zwanyfilozofią,[ł]odwołujesiędowielkichnarracji,takich
jakdialektykaDucha,hermeneutykaznaczenia,wyzwalaniesiępodmiotumyślącego
lubdziałającego,tworzeniebogactw.[ł]Postmodernistycznanieufnośćwstosunku
dometanarracjijestefektempostępunauk,alepostęptenzkoleijązakłada.Wyjściu
zużyciapodstawowychmetanarracyjnychzałożeńuprawomocnieniaszczególnieod-
powiadakryzysmetafizycznejfilozofii[ł].Funkcjanarracyjnatraciswojefunktory:
wielkichbohaterów,wielkieniebezpieczeństwa,wielkiepodróże,wielkicel.Rozprasza
sięonawobłokachnarracyjnych,denotujących,nakazowych,opisowychelementów
językowych.
”Jl-FlLyotaRd:Kondycjaponowoczesna.Raportostaniewiedzy.nLiteratura
naŚwiecie”1988,nr8-9,s.280-281.
28Pomijamtutajskalęzjawiskopisywanychprzezobojgaautorów.
29A.Smolar:Rewolucjabezutopii.nGazetaWyborcza”2001,nr198,s.9.Wartoteż
przywołaćzdaniaCzesławaMiłosza,którywrozmowiezMichaelemIgnatieffempowie-
dział:nPatrzącwsteczmożnawidziećwmarksizmierewoltęprzeciwkoeuropejskiemu
nihilizmowi,przeciwkowewnętrznejpustcerozpoznanejwpierwprzezDostojewskiego
iNietzschego.Abywypełnićpustkę,komunizmdałkulturzeeuropejskiejwizjęczło-
wiekaprzezwyciężającegonaturęisiebie,przywracającegosenshistorycznemuczasowi.
Teraz,gdymarksizmponowniepogrążyłsięwnihilizmie,odktóregosięoderwał,cóż
możezająćjegomiejsce?Gdziemężczyźniikobietyodnajdąnadzieję?”
.Ibidem.
