Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Varga:grytekstoweigryliterackie
przeniesienienaplanliteraturypowyższychobserwacjipozwalamówić
okilkuprzynajmniejzjawiskach.Przedewszystkimoporzuceniuprzez
twórcówideidziełajakokonstrukcjizdolnejobjąćzłożonąproblema-
tykęniespójnej,chaotycznejibezcelowejrzeczywistości.Innymisłowy:
wtekstachtychzaobserwowaćmożnazanikcałościowego,epickiego
przedstawieniaorazniechęćdofabułuniwersalnych,opartychna
doświadczeniachzbiorowości,ukazującychżyciewspółczesnegospołe-
czeństwa.Efektemtegojestdosłowneprzejścieodwielkichdomałych
narracji,stopniowafragmentaryzacjaorazmarginalizacjafabuły30l
Przewartościowaniuuległatakżefunkcjaliteraturyijejstatuswspo-
łeczeństwie.Narracjetewyraźnieodcinałysięodtradycjiuzasadnia-
niaświatówprzedstawionych,wspieraniaichodpowiedniąpostawą
ideologicznączyracjamispołecznymibądźpoznawczymi.Inaczej:
brakwnichbyłobezpośredniegoodniesieniadonlegitymizującejidei
wiodącej”31,szerokiegouprawomocnienia,którymmiałobybyćwspie-
raniensamoidentyfikującychwysiłkówzbiorowości”32.Literatura,zdaje
się,porzuciłachęćwytyczaniadróg,wskazywaniaprawdicelów,atakże
informowaniaoświecie.Jejspołecznaprzydatnośćokazujesięznikoma,
apowinnościpisarzawobecspołeczeństwaczychoćbyczytelników-
kuriozalne33.Tymsamymutraciłaonaprzypisywanąjejodwieków
27
30RzeczjasnafragmentarycznośćniejestwynalazkiemkońcaXXwieku.Dość
powiedzieć,żenaturalniewiązanazfragmentarycznościąhybrydycznośćstylistycz-
na,estetycznaitematycznawłaściwajestnurtowigroteskowemuwproziepoczątku
XXwiekuznpatetyczno‑groteskowymsynkretyzmem”NietotyTadeuszaMicińskiego
inkonglomeratemstylistycznym”HistoriimaniakówRomanaJaworskiegonaczele.
Zob.:M.Głowiński:SztuczneawanturylW:Idem:Pracewybrane.Intertekstualność,
groteska,parabola.Szkiceogólneiinterpretacje.Kraków2000;M.Kurkiewicz:nNie-
tota”-powieśćczysilvarerumprzełomuwieków?lW:Idem:Wlabiryntachkonwencji.
(OprozieTadeuszaMicińskiego).Bydgoszcz2004.Ważneliterackieteoriefragmentu
odnajdziemyteżwpolskiejliteraturzepowojennej,bywspomniećtwórczośćTadeusza
Różewiczaczy-piszącegotakżeoautorzeKartoteki-AndrzejaFalkiewicza(zwłaszcza:
A.Falkiewicz:Fragmentyopolskiejliteraturze.Warszawa1982).
31W
lWelsch:Naszapostmodernistycznamoderna.Tłum.R.Kubicki,A.Zeidler‑
‑Janiszewska.Warszawa1998,s.49.
32Ibidem.
33Zob.K.Varga:PisaniejakochorobalW:LekcjapisanialRedlJ.Anderman.
Czarne1998,s.177.
