Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
RozważaniaF.Baconabyłypoświęconeskutecznościdziałańwróżnychsytu-
acjach.Jegozaleceniadotyczyły(Bacon2004,s.43,72,80,158):
–ulepszaniateraźniejszościnapodstawieprzeszłości,
–podjęciadziałaniazgodniezplanem,
–śmiałościwdziałaniu,
–etycznegopostępowaniawdziałaniu,którewzmacniarelacjezaufania
zinnymi.
FilozofiapraktycznościbyłarównieżprzedmiotemrozważańImmanuela
Kanta.Uważałon,żewszyscyludziemająpraktycznyrozum,ajegowłaściwością
wrodzonąjestzdolnośćdodokonaniaocenymoralnej.PrzyjęcieprzezI.Kanta
postulatupraktycznegorozumujestważnewkontekściepraktycznychcelówczło-
wieka,atakżejegomoralności.Ponadtoprzyrozstrzyganiuantynomiidziałań,
jakiezachodząwrzeczywistości,I.Kantuznałwyższośćrozumupraktycznego
nadteoretycznym.
Filozoficznepodejściedodziałanialudzkiegojestpunktemwyjściadoszer-
szychrozważańinterdyscyplinarnych.Wpolskiejliteraturzewokresiepozyty-
wizmuciekawespostrzeżenianatematsprawnościdziałaniamiałBolesławPrus.
Mówiłon,że„człowiekjestmachinądowytwarzaniaczynów,zktórejtrzeba
sobiezdawaćsprawę,jeślisięchcemyślećskutecznieodoskonaleniujegoform”
(Kotarbiński1973,s.530).
WXIXw.wykształciłosięnaukowepodejściedodziałania,któregoatrybutem
jestsprawność.Porazpierwszysłowem„prakseologia”posłużyłsięprawdopo-
dobnieL.Bourdeauw1882r.,autorwydanejwParyżuksiążkipt.Theoriedes
science.Pojęcieprakseologiitłumaczyłonjakonaukęofunkcjach.Prakseologię
pojmowałjakonaukęzintegrowanąocharakterzenadrzędnym,obejmującyminne
obszarywiedzy.Wyróżniłonsiedemobszarówwiedzy:egzystencję,wielkość,
kolokację,modalność,kompozycję,strukturęorazfunkcję.Obszaromtymodpo-
wiadasiedemnauk:ontologiapozytywna(logika)7matematyka7dynamika7fizyka7
chemia,morfologiaiprakseologia.Prakseologiaoznaczadziałanie,któremiało
obejmowaćaktywnośćludziorazwszystkichorganizmówżywych(Bourdeau
1882;cyt.za:Bourdeau1990,s.19–20;Kotarbiński1973,s.530).
Terminu„prakseologia”użyłrównieżAlfredEspinaswdzielewydanym
wParyżuw1897r.Lesoriginesdelatechnologie.Jednakjużwcześniej,w1890r.
zamieściłonartykułnałamach„RevuePhilosophiquedelaFranceetdel’Etranger”,
którystanowiłzapowiedźzainteresowaniasięsferąpoznaniaidziałania.Uważał
on,żeregułypraktycznegodziałaniasąniezrozumiałezracjimałegostopniaich
poznania.Wynikastądrolaprakseologiijakonaukioogólnychformachizasadach
działania,którapowinnascalaćdorobekwtymzakresiezinnychdziedzin,takich
jakfilozofia,psychologia,socjologia,atakżezniegokorzystać.A.Espinasłączył
koncepcjęprakseologiizpojęciemtechnologiiogólnej.Wswymdzielez1897r.
