Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
–okrucieństwo,opanowanie–uleganiepokusom,bohaterstwo–tchórzostwo,
dzielność–opieszałość.Skrajnośćetycznychzachowańpodmiotówdziałających
przyczyniłasiędopodziałuetykiprzezT.Kotarbińskiegonaetykępozytywną
inegatywną.Ideałemetykipozytywnejjestopiekunspolegliwy,czyliczłowiek
dzielny,odważny,naktórymmożnapolegaćwkażdejtrudnejsytuacji.Nega-
tywnymobrazemzachowańjestczłowieklekceważącywszelkiepodjętezobowią-
zania,nieskłonnydowysiłku,atakżeniegodnyzaufania;
–prakseologię,którarozwijałasięwrazzbudowąsystemufilozoficznego
T.Kotarbińskiego,szczególniefilozofiipraktyczności.Początkowopowstałateoria
czynu2,metodologiaogólna,awkońcuteoriasprawnegodziałania.Przedmiotem
prakseologiijestanalizawszelkichrzeczywistychdziałańcelowychwpraktyce
iichocenazewzględunasprawnośćorazskuteczność.Prakseologiaklasyczna
ujmujeutylitarnąocenędziałańpodwzględemsprawności.Prakseologiajako
naukapraktycznazmierzadorealizacjiwrzeczywistościtego,cozamierzone
orazopisaneprojektem.FilozofięT.Kotarbińskirozumiałjakomądrośćżyciową
(Kotarbiński1986b,s.23).Mądrośćżyciowaprzejawiasiępodejściemspraw-
nościowymdodziałania,awyrażonajestwprzysłowiachróżnychnarodowości
iodzwierciedlaichtożsamośćkulturowąorazsystemwartości.
1.3.Prakseologiajakodyscyplinanaukowa
Termin„prakseologia”pochodziodgreckiegosłowapraksis,oznaczającego
czynność,działanie,orazlogos–nauka.Stadprakseologiajestnaukązajmującą
siędziałaniemposiadającymwalory„dobrejroboty”,októrychpiszeT.Kotar-
bińskiwdzielept.Traktatodobrejrobocie(1973).
Wedługkryteriumogólnegozakresupoznawczegowkolejnościnależywymie-
nić:teorięzdarzeń,zwanąteoriąsystemów,teoriędziałania,anastępnieprak-
seologię.Teoriasystemówposzukujekoncepcjiidealnych,które,uwzględniając
stanbadańiwarunkitechnologiczne,pozwalająnabudowaniespójnychsystemów,
np.społeczno-ekonomicznychitechnicznych.Teoriadziałaniazajmujesiępomia-
remianaliząwszelkichdziałań,zarównoprostych,jakizłożonych.Natomiast
prakseologiazorientowanajestnadziałaniaowysokimpoziomiesprawności
(Stabryła1977,s.5–6).
Prakseologiaprzezjednychbadaczyokreślanajestjakonaukanormatywna,
przezinnych–jakodeskryptywna.Jednakjeżeliprzyjąćzałożenie,żekażde
działaniejestzorientowanenausprawnienie,stopniowedoskonalenie,oznacza
2T.Kotarbińskitworzyłzasadyteoriiczynupodwpływemdziełaprakseologicznegoopubli-
kowanegoprzezFrancuzaA.V
.Espinasaoraztwórcytekstologii–RosjaninaA.A.Bogdanowa.
