Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rozdział1.Użytecznośćdochoduwświetleteoriiekonomii
stwierdzeniezewzględunamożliwośćwyznaczaniamaksimumfunkcji,które
będzieteżpunktemmaksimumdlajejmonotonicznejtransformacji.Należyza-
uważyć,żefunkcjaużytecznościniejesttylkosamymnarzędziemdostarczającym
informacjiopreferencjachkonsumentów[Kot,2000,s.17].Jestprzedewszystkim
transformacjądochodówposzczególnychczłonkówspołeczeństwawdobrobyt.
Wkonsekwencjifunkcjaużytecznościdostarczaćmożeinformacjinatemat
poziomudobrobytuwdanymspołeczeństwieorazokreślaćrozkładdochodów
iwskazywaćnierównościwtymrozkładzie.
Wtymmiejscunależykrótkozaznaczyć,żechoćsłowodobrobytmaściśle
pozytywnywydźwięk,niezostałodotejporyjednoznaczniezdefiniowane.Po-
dobniejakwprzypadkuwiększościsłówokreślającychkondycjęekonomiczną
społeczeństwa,przyjmujesięmilczącezałożenieoznajomościtreści,jakienio-
sązesobą,comożerodzićwieleniedomówieńinieporozumień[Szopa,2005,
s.1].Wtymkontekścieoużytecznościzwykłosięjednakmówićjakoofunkcji
transformującejdochódwdobrobyt,zakładając,żesamazależnośćfunkcyjna
określonegopoziomudobrobytuodwielkościdochoduwystarczy,byunaocz-
nićzmianyzachodzącewtychzjawiskachorazwyznaczyćpożądanykierunek
doosiągnięciategożdobrobytu.Niestety,skonstruowaniefunkcjiużyteczności
nastręczaćmożewieluproblemów.Oileporównaniedwóchdóbrprzezjednego
konsumentaniestanowitrudności,otyleoperowanieróżnymikoszykamidóbr
dlaróżnychosóbmożebyćkłopotliwe.OdczasówT.Veblenaekonomiścipodej-
mująpróbyskonstruowanianiezależnejfunkcjiużyteczności.J.S.Duesenberry
np.twierdził,żeużytecznośćjestfunkcjądochodudanegokonsumentaoraz
dochodówinnychczłonkówspołeczeństwa,zaśJ.Tinbergenprecyzował,iżjest
tologarytmdochodu[Tinbergen,1991,s.7-13].
Wprawdziesubiektywizmużytecznościjakokategoriiekonomicznejmoże
skutecznieutrudniaćjejpomiar,alegojednaknieuniemożliwia.Wynikiba-
dańprowadzonychnadużytecznościądowodzą,żeludzieniezawszesąwpełni
świadomitego,cotaknaprawdępreferująicomadlanichwiększąwartość,po-
pełniajątymsamympewnegorodzajusystematycznybłąd[Kahneman,Thaler,
2006,s.223].Rozmiarytegobłęduzmniejszająsięjednak,jeśliprzewidywania
dotycząceprzyszłychwyborówiprzyszłejużytecznościopartesąnawynikach
dotychczasowychobserwacji,niezaśnaintuicji.Wpostrzeganiuocenyprzyszłej
użytecznościważnejestodniesieniedoużytecznościobecnejiprzeszłej,jako
wyznacznikówjejprzyszłejwartości[Matthey,2008,s.3].Tymsamymmożna
stwierdzić,żeużytecznośćniejestzmiennąpodatnąnaszybkieicałkowitezmia-
ny,zaśjejewentualnamodyfikacjawynikazezmianwcześniejszych.Niedotyczy
tooczywiściewydarzeńekstremalnych,jakiewsferzeekonomicznejczyspołecznej
mogąnastąpićwsposóbgwałtowny,atymsamymsprawić,żedotychczasowe
postawykonsumenckieprzestanąbyćaktualne.
