Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoannaDzieńdziora–Ocenianiepracowników.Ujęcieteoretyczneipraktyczne
Zgodniezencyklopedycznymrozumieniem,ocenajesttonsądwartościujący,wszel-
kiewypowiedzimającepostać»tojestwartościowe«(dobre,piękneitp.)lub,»toniejest
wartościowe«(jestbrzydkie,złeitp.),wyrażającadodatnielubujemneustosunkowanie
sięoceniającegodoprzedmiotu(ostanierzeczy,zdarzenia,osobyitp.)”4.
Ocenajesttakżetraktowanajakowyrażonywformieustnejlubpisemnejsąd
owartościczegoś,osąd,krytyka,natomiastoceniaćtotyle,cowydaćopinięokimślub
oczymś,wypowiedziećsądowartościczegoślubkogoś5.
Wdefinicjachocenianiapodkreślasię,żejestonosądemowartościczegoślubkogoś.
Gdyzatemktośkomuślubczemuśprzypisujejakąśwartość,mówimy,żekogoślubcoś
ocenia6.Ocenyrównieżrozumianesąjakorezultatywpostacicałychzdań,zwrotów,
pojedynczychsłówlubgestów7.Natomiastwartościsątodomniemane,aktywne,cenne
własności,czylinceny”ludzi,ichpostępowania,stosunkówmiędzyludzkich,rzeczy
ookreślonymrodzajucechitp.Wydajesięoczywiste,żeowenceny”sąpoprosture-
zultatamiocenianiaczegoślubkogoś8.
Ocenianiestanowiprzedewszystkimpodstawęopisustanujakiegośobiektu,zdarze-
nialubosoby.Możnajeumiejscowićwokreślonymobszarze,np.:worganizacji,grupie.
Ocenętraktujesięteżjakosądwartościujący,zrelatywizowanydlaosobygowyda-
jącej9.Wynikatoztego,że:
•
ocenatopoglądsubiektywny,
•
oceniaćmożnazarównoobiekty(osoby,rzeczy),jakiprocesy,awłaściwieich
cechy,
•
ocenamożebyćdokonywanazróżnychpunktówwidzenia(podróżnymiwzglę-
dami),czylimożedotyczyćróżnychcechtegosamegoobiektulubprocesu,
•
cechabędącapodstawąocenystanowikryteriumoceny,cechamożebyćmie-
rzalna,aocenamożebyćstopniowalna10.
Wkontekścienaukowymocenianierozpatrujesięjakokategorięsięgającąswoimi
korzeniamidorefleksjisocjologicznych,filozoficznychipsychologicznych.Znajomość
rozwojuiukierunkowańocenmateoretyczneipraktyczneznaczenierównieżdlaprzed-
stawicieliwieludziedzinżycia,główniepedagogów,psychologówiestetyków.Pedago-
gówinteresujekształtowanieumiejętnościwyrażaniaocen,psychologówmechanizmy
powstawaniairozwojutejumiejętności,natomiastestetykówichobiektywizacja11.
Zpunktuwidzeniapedagogiki,ocenianietoprocesdochodzeniadoopiniilub
przypisywaniawartości.Wzależnościodcelu,mówisięoocenianiukształtującym
izbierającym(sumującym)12.Ocenianiekształtująceopierasięnainformacjachzebra-
4
NowaEncyklopediaPowszechnaPWN,Warszawa1996,t.8,s.451.
5
Słownikjęzykapolskiego,PWN,Warszawa1979,t.2,s.436.
6
J.Strelau,Psychologia.Podręcznikakademicki,Jednostkawspołeczeństwieielementypsychologiistosowanej,t.3,
GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,Gdańsk2000,s.69-70.
7
J.Pieter,Ocenyiwartości,Śląsk,Katowice1973,s.11.
8
Ibidem,s.11.
9
WielkaEncyklopediaPowszechna,PWN,Warszawa1966,t.8,s.112.
10L.Martan,Oorganizacyjnymkryteriumoceny,nPrzeglądOrganizacji”2002,nr10,s.10.
11D.Staniszewska-Saratowicz,Ocenyestetyczneiichpsychologiczneuwarunkowania,WydawnictwaSzkolneiPeda-
gogiczne,Warszawa1980,s.5-6.
12R.I.Arends,Uczymysięnauczać,WydawnictwaSzkolneiPedagogiczne,Warszawa1994,s.215-216.
14
