Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ocena–interpretacjaipodstawowecechycharakterystyki
nychprzedrozpoczęciemnaukialbopodczasnauczania.Natomiastocenianiezbierające
zmierzadowykorzystywaniatychinformacji,któresłużąocenieosiągnięć.Ocenianie
wiążesięnierozłącznieznauczaniem.Wnauczaniumożnawskazaćtrzyodmienne
funkcjeocen:informacyjną,motywacyjnąiselekcyjną.Dwieznichmającharakter
informacyjny,jednaselekcyjny.Wielokrotnośćfunkcjiocendecydujeozłożoności
zagadnienia.Rolaocenzależywdużejmierzeodtego,costajesięichprzedziałem,
wtymbowiemzakresieistniejeznacznezróżnicowanie.Zwykleocenamacharakter
ogólnyiograniczasiędoelementówwartościujących13.
Zgodniezsocjologicznądefinicją,ocenatosądwartościujący,przybierającydo-
wolnąformęwypowiedzi,wyrażającypozytywnelubnegatywneustosunkowaniesię
doprzedmiotuoceny(zjawiska,osoby,idei,obiektuitp.).Ocenysąuwarunkowane
psychologicznieispołecznie,atakżewykazujązmiennośćhistorycznąwobeczmie-
niającychsięsystemówwartości14.
Wpsychologicznymujęciuocenianiapodkreślasięzazwyczajsubiektywnyczynnik
ocenywprzeciwieństwiedoopisu.Jakonajdonośniejszymomentocenyakcentuje
sięto,żewyrażasięwniejosobistystosunekpodmiotudoprzedmiotu15.Najczęściej
wskazujesię,żeocenianiepoleganaprzypisywaniunumerulubwynikuodzwiercie-
dlającegopozycjęporządkowąlubrangę(dlapewnejzmiennej)16.J.Pieterjestzdania,
żen...oceniaćznaczyorzekaćokimśluboczymśwedługzasadwartości”17,aproces
wartościowaniapoleganaspostrzeganiuiwyodrębnianiuzjawiskorazemocjonalnych
reakcjachnanie,anastępnienawydaniuoceny,czylisąduwartościującegootych
zjawiskach.Ocenianiejestwięcdokonaniemwyborualbowformiekonkretnegoaktu
działania,albosformułowaniapewnejmyśliczyzdania.Wymienionyautorrozróżnia
dwaznaczeniategopojęcia.Wpierwszymprzypadkumanauwadzenwysiłektwórczy
polegającynakrytyce”,wdrugimuwieńczenietegowysiłkuwekspresjimimicznej,
wsłowielubpiśmie.
Wceluujawnieniacechcharakterystycznychocen,możnaprzytoczyćjeszczeinne
interpretacjepowyższegoterminu.Jednaznichjestnastępująca:nOcenajestopinią
wartościującą,powstającąwefekcieporównaniaobiektuocenybądźjegowybranych
cechzpewnymwzorcem(standardem)lubinnymiobiektami,wykorzystywanądla
celówanalityczno-kontrolnychidecyzyjnych”18.Terminnocena”jestczęstomylony
zpojęciamipokrewnymitakimijaknpomiar”intestowanie”.Określenienocena”ro-
zumianajestnajczęściejszeroko,odnosisięonadozbieraniainformacjioprzedmiocie
oceny,służyuogólnianiuich,formułowaniusądówlubopiniioczymśbądźokimś19.
Pomiarzkoleioznaczazazwyczajproceskonstruowaniaskalklasyfikacjilubtestów
13M.Przetacznik-Gieratowska,Z.Włodarski,Psychologiawychowawcza,PWN,Warszawa2002,t.1,s.203.
14K.Olechnicki,P.Załęcki,Słowniksocjologiczny,GrafftiBC,Warszawa1999,s.143.
15D.Staniszewska-Saratowicz,Ocenyestetyczneiichpsychologiczneuwarunkowania,WydawnictwaSzkolne
iPedagogiczne,Warszawa1980,s.16.
16A.S.Reber,E.S.Reber,Słownikpsychologii,WydawnictwoNaukoweScholar,Warszawa2005,s.459.
17J.Pieter,Metodologiapracynaukowej,WydawnictwoŚląsk,Katowice1965,s.213.
18T.Oleksyn,Pracaipłacawzarządzaniu,BibliotekaMenedżera,Warszawa2001,s.188.
19W.Szewczuk,Psychologia,WydawnictwoSzkolneiPedagogiczne,Warszawa1990,s.312.
15
