Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
twórcydanegodzieła,atymbardziejjegouprawnieńosobistych27.
Jednaknawetwtymokresieudokumentowanoprzypadkizwiązane
z,przynajmniejpośrednim,rozpoznaniempierwowzoruosobistych
uprawnieńprzysługującychtwórcom.Niewielkaliczbapowstających
wśredniowieczudziełmiałabowiem,przynajmniejczęściowo,
charakterpolityczny,aichtwórcy,najczęściejosobyświeckie,byli
zainteresowanijaknajszerszymrozpowszechnieniemtychdziełwcelu
przekonaniajaknajwiększejliczbyosóbdoprezentowanychprzez
siebiepoglądów.Celtenmógłzostaćzrealizowanytylkowprzypadku,
gdyodbiorcazapoznającysięzdziełemmógłwodpowiednisposób
zidentyfikowaćautoradzieła.Jednąztakichudokumentowanych
sytuacjijestwizytamnichairlandzkiego,św.Kolumbana,wjednym
zklasztorówwIrlandii,gdzieprzebywałjegonauczycielopatFinnian.
Podczastejwizytymnichsporządziłkopiępsałterzanapisanego
wcześniejprzezsamegoFinniana.Nauczycielmnichakategorycznie
sprzeciwiłsiętemu,apowstałypomiędzynimispórzostałwkrótce
przekazanydorozstrzygnięciakrólowiLeinsterwIrlandii.Król,który
wydałdecyzjęnakorzyśćautorapsałterza,posłużyłsiędośćciekawym
sformułowaniem:
Dokażdejkrowynależyjejciele,awkonsekwencjidokażdejksiążki
należyjejkopia(ang.Toeverycowhercalfandconsequentlytoevery
bookitscopy28).
Sformułowanietotrudnouznaćzaodniesieniedokonkretnego
uprawnieniaautoradzieła,awszczególnościuprawnienia
ocharakterzeosobistym.Niemniejjednakmożnazaryzykować
twierdzenie,żeintencjąwładcybyłoprzynajmniejpotwierdzenie
ogólnejzasady,zgodniezktórądowyłącznychuprawnieńautora
–jakowłaścicielaoryginału–należydecydowanieomożliwości
sporządzeniairozpowszechnieniakopiidzieła.
SytuacjauległazmianiewXIIIiXIVwieku,kiedytoczynności
związanezzachowaniemdziedzictwaintelektualnegominionejepoki,
poprzezreprodukcjęistniejącychdziełliterackich,zostałyprzejęte
przeznowopowstałewEuropiezachodniejuniwersytety,takiejak
UniwersytetBoloński29,Oksfordzki30czyUniwersytetParyski31.Wraz
zpowstaniemirozwojemtychuczelnipojawiłasiębowiempotrzeba
kopiowaniaksiążekdlastudentów,acozatymidzieprzełamanyzostał
monopolKościołakatolickiegowzakresiewłasnościkopiidzieł
literackich.Rozwójuniwersyteckichplacóweknaukowychprzyczynił
