Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
powszechnebyłozjawiskoanalfabetyzmu,takwraz
zupowszechnieniemprasdrukarskichkrągosób,któremogłyichciały
zapoznaćsięztekstempisanymzacząłgwałtowniewzrastać.Zjawisko
masowejreprodukcjidziełliterackichdośćszybkodoprowadziło
dopowtórnegoupowszechnieniasięproblemuzwiązanego
zezniekształceniamitreścikopiowanegoporazpierwszyoryginału
dzieła.Potrzebazachowaniaintegralnościdokonywanychreprodukcji
wynikałazarównozrozważańdotyczącychuprawnieńsamegoautora
dosprzeciwieniasiętakimzniekształceniom,jakiogólnie
rozumianegodobraspołeczeństwazwiązanegozpotrzebązapewnienia
odbiorcomdziełmożliwościzapoznaniasięzniezafałszowanym
przekazemautora.Jakjużwcześniejwskazano,wpowyższym
kontekściezostałypodjęteodpowiedniedziałaniawładzpaństwowych,
którebyłyukierunkowanenazachowanie„czystości”
najwybitniejszychdziełpowstałychwstarożytności,takichjaknp.
tragediegreckieczyteżzbiórprawJustyniana41.Jednocześnie
dowładzpublicznychcorazliczniejzgłaszanebyłyskargidotyczące
zniekształceniareprodukowanychtekstów42.
Szczególneznaczeniewzakresiepopularyzacjimyślizwiązanej
zpotrzebązapewnieniaochronyprawomosobistymtwórcówmiał
MarcinLuter,którydośćczęstozabierałgłoszarównowsprawiezłej
jakościreprodukowanychdzieł,jakifaktu,żewtensposób
zmodyfikowanedzieła−przypisywanedalejichtwórcy−sądlatego
twórcyszkodliwe.Wzakresiedotyczącymjakościkopiowanychdzieł
M.Luterstwierdziłconastępuje:
Szkodamogłabyzostaćzaakceptowana,gdybytylkonietraktowali
moichksiążekażtakźleorazhaniebnie.Powielająjewtakim
pośpiechu,żekiedyprzychodządomniezpowrotem,nierozpoznajęjuż
moichwłasnychksiążek.Pominąfragmenttekstu,wstawiącoś
wnieodpowiednimmiejscu,źlezinterpretują[…]43.
NapoczątkuXVIw.dochodzenieprzeztwórcówochrony
polegającejnazapewnieniuwłaściwegooznaczeniaautorstwaoraz
brakuwprowadzanianieautoryzowanychzmiandoutworówstałosię
zjawiskiempowszechnym.Środowiskoakademickiewyrażałojuż
zarównosprzeciwwobecpowyższychdziałań,jakizainteresowanie
prowadzeniemdyskursuzwiązanegozproblematyką„autorstwa”
dzieła44.
Bardzoszybkookazałosię,żetwórcaniejestwstaniesamponieść
