Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
prasydrukarskiejnagływzrostkopiireprodukowanychdziełliterackich
niedoprowadziłdoudokumentowaniaświadomościpotrzeby
zapewnieniaautorowidziełauprawnieńzwiązanychzwyłączną
eksploatacjądzieławznaczeniuekonomicznym,tj.np.prawa
doreprodukcji.Zmianęwtymzakresiemożemydopiero
zaobserwowaćwczasachnowożytnych,kiedytonajbardziej
znaczącymuprawnieniemzwiązanymzeksploatacjądziełastałosię
właśnieprawodoreprodukcji.
1.3.Czasynowożytne–system
przywilejówweFrancji,AngliiiNiemczech
Przywileje46wykształconenaprzełomieXVIiXVIIwieku
weFrancji,AngliiorazNiemczechstanowiłyformęmonopolu
czasowegoprzyznawanegoprzezsuwerenanarzeczdanegodrukarza
(będącegonajczęściejrównieżwydawcą),którynadawałuprawnienia
ocharakterzewyłącznymdokopiowaniaorazwydawania(sprzedaży
lubimportu)danegodzieła,napodstawieodpowiedniegoaktuprawa
obowiązującegonadanymterytorium.Wrazzrozpowszechnieniem
drukuwposzczególnychpaństwacheuropejskich,niezależenie
odwspomnianychpowyżejintensywnychdziałań,prowadzonychprzez
samychdrukarzy,którzyzawodowozajmowalisięreprodukcją
utworówliterackich,szybkodostrzeżonorównieżpotrzebęobjęcia
odpowiedniąkontroląprzezwładzępaństwowąnowegorynku.
Wdoktrynieprzyjmujesiępowszechnie,żesystemprzywilejów
wykształciłsięzjednejstronyjakonaturalnakonsekwencjapojawienia
siępotrzebyimplementacjiskutecznegoinstrumentusłużącego
cenzurzepaństwowejcorazpowszechniejkopiowanychutworów
literackich47,zaśzdrugiej–jegowprowadzeniebyłouwarunkowane
głoszonymiprzezwładzępaństwowąbardziejwzniosłymihasłami,
związanymizrozwojemnaukiorazmotywacjątwórców.
Wprowadzeniesystemuprzywilejówtłumaczonorównieżpotrzebą
wyeliminowaniaprzypadkównieuprawnionegokopiowaniadzieł,które
prowadzidonieuzasadnionegouszczerbkumajątkowegotwórcybądź
drukarza48.
Systemprzywilejówmaszczególneznaczeniedlarozwojuidei
nowożytnejkoncepcjiochronyprawaautorskiego,wtymochrony
autorskichprawosobistych,zuwaginadwiekwestie.Popierwsze,
