Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przywilejestanowiąniewątpliwieprzykładinstrumentów,któremożna
uznaćzaprawastanowione,zbliżonewswojejkonstrukcjidoobecnie
istniejącychrozwiązańwzakresieochronyprawaautorskiego.Były
onebowieminstrumentem,zapomocąktóregodochodziło
doprzyznaniawydawcom(drukarzom),awpóźniejszymczasie
równieżsamymautorom,uprawnieniaocharakterzewyłącznym,
ograniczonegoczasowoorazobwarowanegookreślonąsankcjąprawną
wpostacigrzywny,konfiskatynielegalniesporządzonychkopiidzieła
oraz(wniektórychprzypadkach)odszkodowania49.Podrugie,chociaż
możesiętowydawaćniejednoznaczne–biorącpoduwagę
wspomnianepowyżejściśleekonomiczneuwarunkowania
wykształceniasięprzywilejów,towłaśnierozwójtegosystemu
zapoczątkowałiutrwaliłfenomenrozwojuochronyprawaautorskiego,
którydzisiajidentyfikujemyjakopowstaniedwóchodrębnych
koncepcjiochrony:systemucopyrightzapoczątkowanegowAnglii
wrazzwprowadzeniemStatutuAnny(ang.StatuteofAnn)w1709r.,
którytosystemzostałnastępnierozprzestrzenionydoinnychkrajów
anglojęzycznych,orazsystemud’auteur–wykształconegoweFrancji,
któryrozprzestrzeniłsięnastępniewpozostałychkrajacheuropejskich.
ObydwasystemyochronynaprzełomieXVIiXVIIIwiekurozwijały
sięrównolegle50.
Systemprzywilejówzdeterminowałrozwójochronyprawa
autorskiegowkrajacheuropejskichnabardzodługiczas.
WNiemczechsystemtenprzetrwałażdo1870r.51WAnglii
przywilejeprzestałyfunkcjonowaćwdrugiejpołowyXVIII
wieku52,zaśweFrancjizniknęłyjakobezpośrednirezultatrewolucji
francuskiej53.
WNiemczechzjawiskomasowejreprodukcjidziełliterackich
pojawiłosiębardzoszybko.Pierwszyprzywilejzostałudzielony
narzeczJahannavon
SpeyerazamieszkałegowWenecji54.Przywilejtenstanowiłmonopol
nakopiowaniewszelkichksiążeknatereniemiastanaokres
5lat55.Miałoncharaktergeneralny,czasowyorazdotyczyłnietyle
uprawnieniadokopiowaniakonkretnychdziełliterackich,ileprawa
doużywaniawprocesiekopiowaniatychdziełkonkretnegorodzaju
czcionki.Wkonsekwencjinależyuznać,żeprzynajmniej
wpoczątkowymokresiefunkcjonowanianaterenieNiemiec,system
przywilejówmiałraczejcharakterochrony,którądzisiajokreślilibyśmy
jakoochronapatentowa56.NiemniejjednakjużwXVIwiekusystem
tenzacząłulegaćstopniowemuprzekształceniu,aprzywilejezaczęły
