Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
zwiększyćswójzasóbwiedzyzapomocąinternetu,skłaniadopodjęciadyskusjinad
znalezieniemnajlepszychsposobówzapewnieniaprzepływuwiedzyozasobachinte-
lektualnych,wtymtakżeotychzasobachintelektualnych,którestanowiąniematerialny
dorobekkulturalnyspołeczeństwa,określanyjakoUspuściznaprzeszłości”lubUdziedzic-
twokulturowe”4.Teostatnieokreśleniazawierająpewienwydźwiękemocjonalnyna-
wiązującydotożsamościkulturowejokreślonychgrupspołecznych,wspólnotetnicznych
icałychnarodów.
Wdoktrynieprawamożenależałobyzastąpićteokreśleniabardziejneutralniebrzmią-
cymterminemUdomenapubliczna”.
Takapropozycjazobowiązujejednakdowyjaśnienia,wjakimznaczeniupragniemy
używaćtegookreślenia,przynajmniejnaużytekniniejszegoopracowania.Wtymsensie
pojęciedomenypublicznejodnosimydoutworówiinnychprzejawówintelektualnej
działalnościludzkiej,którezróżnychpowodówaniniesąobjęteochronąprawaautor-
skiego,aniteżniesąprzedmiotemprawpokrewnychprawuautorskiemu.
Samopojęciedomenypublicznejczęstobywaużywanewdoktrynieprawadlaokreś-
leniaobszaruswobodnegodostępudozasobówwiedzyikultury,jakierysująsięwświetle
przepisówprawaautorskiego.Zazwyczajuważasię,żetegranicewyznaczająprzede
wszystkimprzepisyprawaautorskiegoregulująceczastrwaniaautorskichprawmająt-
kowychorazpostanowieniaodozwolonymużytkurozpowszechnionychutworów5.
Jednakwrzeczywistościzakresdomenypublicznejwyznaczatakżewieleinnych
czynników,którenietylkowynikajązprzepisówprawaautorskiego,aletakżezinnych
postanowieńdotyczącychnaprzykładinformacjipublicznej,przepisówprawawłasności
przemysłowej,przepisówregulującychuprawnieniatakichorganizacjikultury,jakar-
chiwa,muzeaibiblioteki.
Wostatecznościwięcobszartegoterytorium,któryokreślanyjakoUdomenapublicz-
na”,wynikazsynergetycznegowspółdziałaniawieluczynników,któredeterminująza-
sadyswobodnegodostępudoniematerialnegodorobkukulturowego.Opracowanieni-
niejszemawłaśnienaceluukazaniewspółdziałaniatychelementówijegokonsekwencje.
Najbardziejuchwytnymkryteriumjestwtejmierzeupływczasu,ponieważprawa
wyłączne,któresąpodstawowyminstrumentemochronytychdóbrniematerialnych,są
ograniczonepodwzględemczasowym.Upływczasuustanowionegoprzezustawodawcę
powodujeustanieochronyprawnoautorskiej.Nieoznaczatojednak,żetendorobek
kulturalnystajesięUziemiąniczyją”.
Zpełnympoczuciemodmiennościprzedmiotówbadańmożnanawiązaćwtymmiej-
scudopojęciarzeczyniczyjejużywanegowprzepisachkodeksucywilnego(art.181k.c.),
wktórymmieszcząsięróżnekategorietakichrzeczy,amianowicie:rzeczypierwotnie
niczyje,rzeczyporzucone,atakżedopuszczalnośćzawłaszczeniarzeczyniczyjej6.
Kryteriumupływuczasujestbowiemfunkcjonalniepowiązanezosobąuprawnioną
ztytułuprawautorskich,ponieważdatawygaśnięciaautorskichprawmajątkowychza-
4M.Poźniak-Niedzielska,A.Niewęgłowski,NiektóreaktualneproblemyprawaautorskiegowXXIwieku(w:)Prawo
handloweXXIwieku.Czasstabilizacji,ewolucjiczyrewolucji.KsięgajubileuszowaProfesoraJózefaOkolskiego,pod
red.M.Modrzejewskiej,Warszawa2010,s.831in.
5TakP.Potakowski,Nowadefinicjadomenypublicznejwprawiepolskim(w:)Domenapubliczna.Troskaoprawa
podstawowe?,podred.P.Fajgielskiego,P.Potakowskiego,Lublin2013,s.17in.
6P.Księżak,Rzeczyniczyje,Rejent2005,nr4,s.59in.
14
