Ochrona wód podziemnych w Polsce

Józef Górski

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-232-4081-5

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

448

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Górski, Józef. Ochrona wód podziemnych w Polsce. Red. . Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2022, 448 s. ISBN 978-83-232-4081-5

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Górski, J.

T1 Ochrona wód podziemnych w Polsce

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

PP Poznań

YR 2022

SN 978-83-232-4081-5

Bibliografia BibTex:

@Book{ 289109, author = "Górski, Józef", editor = "", title = "Ochrona wód podziemnych w Polsce", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza", year = "2022", address = "Poznań", isbn = "978-83-232-4081-5" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Górski, Józef

ED -

TI - Ochrona wód podziemnych w Polsce

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

CY - Poznań

PY - 2022

SN - 978-83-232-4081-5

ER -

Netografia (standard APA):

Górski, Józef. Ochrona wód podziemnych w Polsce [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2022 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/ochrona-wod-podziemnych-w-polsce-jozef-gorski-289109.

wody podziemne, ochrona wód podziemnych, ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych, odpady a problemy ochrony wód podziemnych, migracja związków azotu do wód podziemnych, zmiany jakości wód podziemnych, strefy ochronne ujęć wód podziemnych

Monografia stanowi próbę autorskiego podsumowania problemów antropogenicznego zagrożenia i ochrony wód podziemnych. Oparta jest na wynikach wieloletnich badań autora i jego współpracowników, prowadzonych początkowo w Instytucie Kształtowania Środo...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-232-4081-5

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

448

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

1. Wstęp15
2. Znaczenie wód podziemnych w środowisku przyrodniczym19
3.1. Charakterystyka wód podziemnych29
3. Ogólna charakterystyka wód podziemnych w Polsce, ich walory użytkowe i znaczenie gospodarcze29
3.2. Walory użytkowe wód podziemnych32
3.3. Pobór i zasoby wód podziemnych36
4. Problematyka antropogenicznych zagrożeń i ochrony wód podziemnych – podstawowe pojęcia i definicje41
5. Rys historyczny problematyki antropogenicznego zagrożenia i ochrony wód podziemnych49
6.1. Zmienność naturalna55
6. Jakość wód podziemnych uwarunkowana czynnikami naturalnymi oraz zmiany jakości w warunkach poboru wód55
6.2. Zmiany jakości wód podziemnych w warunkach eksploatacji60
7. Metody oceny antropogenicznego zanieczyszczenia wód podziemnych67
8. Ogniska i przyczyny antropogenicznego zanieczyszczenia wód podziemnych w Polsce z uwzględnieniem podziału na różne sektory gospodarki i substancje powodujące anieczyszczenie73
9.1. Badania hydrochemiczne na obszarze Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej w rejonie Mosiny w latach 1941–194281
9. Antropogeniczne zanieczyszczenia wód podziemnych w świetle regionalnych badań hydrochemicznych81
9.2. Badania hydrochemiczne wód piętra czwartorzędowego na terenie środkowej Wielkopolski82
10.1. Ogólna charakterystyka zagrożeń wód podziemnych związanych z odpadami91
10. Odpady jako czynnik długotrwałego zagrożenia jakości wód podziemnych91
10.2. Przykłady dokumentujące trwałość oddziaływania odpadów92
10.3. Charakterystyka odpadów z punktu widzenia zagrożeń wód podziemnych94
10.4. Zagrożenia wód podziemnych związane z różnymi formami występowania odpadów w środowisku96
10.5. Wysypiska i składowiska odpadów nieposiadające zabezpieczeń inżynierskich wód podziemnych98
10.5.1. Składowiska odpadów komunalnych98
10.5.2. Składowiska odpadów pochodzących z przemysłu, górnictwa i energetyki101
10.5.3. Składowiska pozostałości środków ochrony roślin – mogilniki103
10.5.4. Migracja zanieczyszczeń ze składowisk odpadów106
10.5.5. Monitoring wód podziemnych przy składowiskach odpadów – ocena wg stanu na połowę lat 90. XX wieku115
10.6. Składowiska odpadów jako obiekty inżynierskie117
10.6.1. Ocena rozwiązań inżynierskich stosowanych w Polsce w latach 90. XX wieku i na początku XXI wieku117
10.6.2. Krytyczna ocena aktualnych rozwiązań prawnych i stosowanej praktyki w zakresie ochrony wód podziemnych przy składowaniu odpadów121
10.6.3. Podstawowe zasady realizacji monitoringu wód podziemnych przy składowaniu odpadów128
11.1. Rolnictwo i hodowla135
11.1.1.Ogólna charakterystyka ognisk zanieczyszczeń135
11.Ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych pochodzące z różnych działów gospodarki narodowej135
11.1.2.Wpływ systemów melioracyjnych na jakość wód podziemnych143
11.1.3.Oddziaływanie na wody podziemne rolniczego wykorzystania ścieków na przykładzie Wielkopolskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Ziemniaczanego w Luboniu151
11.2. Ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych pochodzące z przemysłu, energetyki i górnictwa157
11.2.1. Ogólna charakterystyka ognisk zanieczyszczeń157
11.2.2.Degradacja środowiska gruntowo-wodnego w rejonie Zakładów Chemicznych w Luboniu164
11.2.3.Przeobrażenia warunków hydrogeologicznych w wyniku katastrofalnego zatopienia kopalni soli w Wapnie170
11.3. Ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych pochodzące z gospodarki komunalnej176
11.4. Ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych pochodzące z transportu i komunikacji183
11.4.1. Ogólna charakterystyka ognisk zanieczyszczeń183
11.4.2. Oddziaływanie tras komunikacyjnych na środowisko gruntowo-wodne186
11.4.3. Zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego substancjami ropopochodnymi na przykładzie Bazy Paliw nr 4 w Rejowcu198
12. Zanieczyszczenia wód podziemnych na terenach zurbanizowanych na przykładzie miast Poznania i Mosiny211
12.1. Zanieczyszczenie wód podziemnych na terenie miasta nieskanalizowanego na przykładzie Mosiny212
12.2. Zanieczyszczenie wód podziemnych na terenie miasta skanalizowanego na przykładzie Poznania214
12.3. Porównanie chemizmu wód z terenu miasta skanalizowanego i nieskanalizowanego217
12.4. Uwarunkowania wykorzystania i ochrony wód na terenach zurbanizowanych218
13.1. Charakterystyka ujęcia wody Mosina-Krajkowo221
13. Wody powierzchniowe jako źródło zanieczyszczenia wód podziemnych farmaceutykami i pestycydami na przykładzie badań na ujęciu wody dla miasta Poznania w Krajkowie221
13.2. Wyniki badań farmaceutyków i pestycydów222
14.1. Wpływ utleniania siarczków na wody podziemne231
14.1.1. Warunki rozwoju procesu231
14. Wpływ procesów utleniania siarczków na chemizm i jakość wód podziemnych i powierzchniowych231
14.1.2. Przykład katastrofalnych zmian jakości wody w wyniku utleniania siarczków na ujęciu wody Zawada k. Zielonej Góry233
14.1.3. Przykład zmian jakości wody w wyniku utleniania siarczków na ujęciu Mosina-Krajkowo241
14.2. Wpływ procesu utleniania siarczków na wody powierzchniowe w zbiornikach po eksploatacji węgla brunatnego245
15.1. Ogólna charakterystyka procesów migracji zanieczyszczeń249
15. Migracja zanieczyszczeń249
15.2. Modelowanie matematyczne migracji wód zabarwionych252
15.3. Przekształcenia związków azotu oraz eliminacja niektórych mikrozanieczyszczeń podczas ich migracji w środowisku geologicznym259
15.4. Podatność wód podziemnych na zanieczyszczenie związkami azotu w różnych warunkach migracji zanieczyszczeń z powierzchniowych ognisk269
15.5. Migracja substancji ropopochodnych oraz metody badań środowiska gruntowo-wodnego zanieczyszczonego tymi substancjami274
15.5.1. Ogólna charakterystyka form występowania i migracji substancji ropopochodnych w środowisku gruntowo-wodnym275
15.5.2. Zakres i metody badań środowiska gruntowo-wodnego280
15.5.3. Błędy popełniane przy realizacji badań środowiska gruntowo-wodnego zanieczyszczonego SR282
15.6. Migracja koloidów i zawiesin z wody rzecznej do warstwy wodonośnej na ujęciu infiltracyjnym283
15.7. Ułatwiona migracja zanieczyszczeń w wyniku wad technicznych studni i otworów hydrogeologicznych288
15.7.1. Migracja zanieczyszczeń z niezamkniętych poziomów wodonośnych289
15.7.2. Migracja zanieczyszczeń poprzez nieuszczelnioną głowicę studni lub otworu hydrogeologicznego293
15.7.3. Migracja zanieczyszczeń pochodzenia geogenicznego do poziomów użytkowych295
16.1. Rys historyczny problematyki stref ochronnych297
16. Strefy ochronne ujęć wód podziemnych297
16.2. Krytyczna analiza zasad wyznaczania i ustanawiania stref ochronnych w Polsce w stosunku do obowiązujących w innych krajach301
16.3. Wyznaczanie zasięgu strefy ochronnej302
16.4. Ocena ognisk zanieczyszczeń i zagrożeń wód podziemnych w obrębie wyznaczonej strefy ochronnej306
16.5. Zasady biernej i czynnej ochrony wód podziemnych w obrębie strefy ochronnej308
17. Ochrona głównych zbiorników wód podziemnych313
18.1. Główne problemy ochrony wód podziemnych w rolnictwie i hodowli319
18. Główne problemy ochrony wód podziemnych w poszczególnych działach gospodarki narodowej319
18.2. Główne problemy ochrony wód podziemnych w górnictwie, przemyśle i energetyce325
18.3. Główne problemy ochrony wód podziemnych w gospodarce komunalnej328
18.4. Główne problemy ochrony wód podziemnych w transporcie i komunikacji330
18.4.1. Ochrona wód podziemnych w otoczeniu dróg intensywnego ruchu330
18.4.2. Ochrona wód podziemnych w rejonach obiektów magazynowania i dystrybucji paliw płynnych333
19. Ochrona infiltracyjnego ujęcia wody Dębina w Poznaniu w związku z przejściem autostrady A2 przez teren ujęcia335
20.1. Raporty o odziaływaniu na środowisko345
20. Ochrona wód podziemnych w raportach o oddziaływaniu na środowisko oraz w planach zagospodarowania przestrzennego345
20.2. Plany zagospodarowania przestrzennego349
21. Bezzbiornikowe składowanie uciążliwych dla środowiska odpadów płynnych w górotworze353
21.1. Ogólne zasady składowania odpadów płynnych w górotworze i doświadczenia zagraniczne w zakresie stosowania tej metody354
21.2. Środowiskowe i techniczne warunki stosowania metody355
21.3. Zasady ochrony środowiska i monitoringu358
21.4. Aspekty ekonomiczne i perspektywy wykorzystania metody w Polsce358
22. Metody technicznego wspomagania procesów samooczyszczania wód podziemnych361
22.1. Metoda usuwania z wód podziemnych żelaza i manganu w warstwie wodonośnej365
22.2. Metoda usuwania żelaza i manganu w warstwie wodonośnej w warunkach ciągłej eksploatacji studni (metoda Hydredox)369
22.3. Usuwanie żelaza i manganu z wykorzystaniem sztucznej warstwy wodonośnej (metoda Hydrakvi)370
22.4. Wykorzystanie biodegradacji in situ do eliminacji zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego371
22.5. Denitryfikacja372
22.6. Usuwanie zanieczyszczeń nieorganicznych z wód podziemnych przy użyciu przepuszczalnych reaktywnych barier373
23. Podstawowe zasady ochrony ilości zasobów wód podziemnych375
24. Waloryzacja zasobów wód podziemnych jako podstawa racjonalnego ich wykorzystania i ochrony381
24.1. Dotychczasowe propozycje waloryzacji i wybór kryteriów382
24.2. Klasyfikacja jakości wód383
24.3. Klasyfikacja trwałości cech jakościowych386
24.4. Klasy waloryzacji zasobów i zasady wykorzystania wód o różnej cenności387
25.1. Przyczyny zanieczyszczenia wód podziemnych389
25. Podsumowanie problematyki ochrony wód podziemnych389
25.2. Ocena skutków zanieczyszczenia wód podziemnych392
25.3. Propozycje głównych kierunków działań w zakresie ochrony wód podziemnych w Polsce393
Literatura399
Spis fotografii, rysunków i tabel413
Wykaz wybranych nazw i skrótowców425
Załącznik. Przykład opracowania dokumentacji hydrogeologicznej strefy ochronnej dla ujęcia wiejskiego w Chorzeminie (na podstawie dokumentacji opracowanej przez zespół autorski: J. Górski, M. Matusiak, K. Dragon, R. Kruć, 2020)427
Summary. Protection of groundwater in Poland445

3.2.Waloryużytkowewódpodziemnych

powodowaćnp.zbytdużyrozrostbakteriinaﬁltrachstosowanychwstacjach

uzdatnianiawprzypadkuwyższychtemperatur.Niskietemperaturymogąbyć

natomiastprzyczynąawariisieciwodociągowychwwynikuichprzemarzania.

Sytuacjatakazdarzyłasięnaniektórychwodociągachwwarunkachbardzo

mroźnejzimynaprzełomielat1994/1995.

Korzystniejszewaloryorganoleptyczneizdrowotnewódpodziemnych

wynikająprzedewszystkimzfaktu,żezawierająonewwiększościwyż-

szązawartośćrozpuszczonychskładnikówmineralnych,awszczególności

związkówwapniaimagnezu,cowpływakorzystnienaichwalorysmakowe,

wczymistotnajestrównieżstałośćtemperatury.Wiadomorównież,żewody

zodpowiedniązawartościąwapniaimagnezu(twardość>160mgCaCO

3/l,

coniezawszezapewnionejestwprzypadkuwódpowierzchniowych)są

zdrowszewstosunkudowódoniższejtwardości.Świadcząotymdanesta-

tystycznezWielkiejBrytaniiwskazującenawyższąumieralnośćnachoroby

układukrążeniaosóbspożywającychwodęotwardości<160mgCaCO

(Witczakiin.,2013).PotwierdzajątorównieżwynikibadańnaterenieSłowa-

cji(Rapantiin.,2017).Wedługtychbadańwyższaumieralnośćnachoroby

sercowo-naczyniowe,atakżeonkologiczneorazukładupokarmowegoiod-

dechowegowystępowałauosób,którekorzystałyzwódotwardościponiżej

145–305mgCaCO

3/l.Autorzyzaproponowalirównieżwprowadzenielimitu

twardościdlawóddopiciawwysokości100mgCaCO

3/l.

Wodypodziemnewzdecydowanejwiększościniezawierajązanieczysz-

czeńmikrobiologicznych.Zanieczyszczeniatakiemogąpojawiaćsiętylko

wprzypadkuskrajniekorzystnychwarunkówdomigracjitegotypuzanie-

czyszczeń(wodykrasoweiwniektórychprzypadkachrównieższczelino-

we).Wszystkiewodypowierzchniowezawierająnatomiastzanieczyszczenia

mikrobiologiczne(bakterie,wirusy,pierwotniaki,organizmyplanktonowe

orazjajapasożytów).Ichwykorzystaniewymagazatemzastosowaniabardzo

skutecznychmetoddezynfekcji,cozkoleimożewpływaćnapowstawanie

uciążliwychubocznychproduktówdezynfekcji.

Ważnącechąwódpodziemnychjestznaczniewiększastałośćcechﬁ-

zycznychichemicznychwstosunkudowódpowierzchniowych.Wwodach

powierzchniowychzachodządużezmianytychcechwynikającezezmien-

nościsezonowejorazuwarunkowanejwpływemczynnikówmeteorologicz-

nychihydrologicznych.Zmianytakiebardzoutrudniająuzdatnianiewód

powierzchniowych.

Wodypodziemnesąbardziejodpornenaskażeniaozasięgulokalnym

orazregionalnym.Wprzypadkuwódpowierzchniowychzdarzająsięzrzuty

niebezpiecznychsubstancjipowodującekoniecznośćczasowegowyłącze-

Brak wyników

Ochrona wód podziemnych w Polsce

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra