Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jakopewnegorodzajukodeksmoralny,obejmującyzasadyetyczne
ijakozbiórzwyczajów,obrzędówiinnychzjawiskfolkloru,awięc
wartościetnograficznych
4
.Zpojęciemobyczajowościwiążesiękilka
innychterminówpoza„obyczajem”:zwyczaj,tradycja,obrzęd.Tra-
dycjajakopojęcieobejmujezarównozasadypostępowania,obyczaje
ipoglądy,jakisamoprzekazywanieichnastępnympokoleniom.To
jejsłużązachowanelistyzpoprzednichepokiwszelkiezapamiętane
przezepistolografówobyczajeiobrzędy.Obrzędyjako„zespołyokre-
ślonychczynności,słówigestówwykonywanychwedługtrybuustalo-
negoprzeztradycję”
5
pełniąwielefunkcji,zktórychnajistotniejszą
jestumacnianiewięzispołecznych.Dlaosóboddalonychnadłużejod
rodzinnegodomuobrzędysąnamiastkąrodzimości,choćwewspo-
mnieniachzwyklepojawiająsięniewpostacipełnychzespołówczyn-
ności,alewsposóbwybiórczy–sątonajczęściejpewnenajmocniej
przeżywaneprzezichuczestnikalubwspominającegojeelementy
obrzędu.
Pojęcia„obyczaj”i„zwyczaj”sączęstomylone.Omawianesądo-
kładniejprzezbadaczyfolkloru.Wskazująoninawymienionejużpo-
wyżejtrzyujęcia„obyczaju”,alenadtozaznaczają,żepojęcietoodnosi
siędosposobupostępowania„wymaganego”,ajegonieprzestrzeganie
„wywołujeokreślonąreakcjęśrodowiska,dezaprobatę,naganęczyna-
wetkarę”,zaś„zwyczajniejestzachowaniembezwzględniewymaga-
nym”.Pozatym„zwyczajewiążąsięzsytuacjamicodziennymilub
nieistotnymielementamiuroczystościicechujejepowszechność”
6
.
4
Zob.D.Simonides,Obyczajwżyciudawnegoiwspółczesnegoczłowieka,w:
Życiepopolsku,czylioprzemianachobyczajuwdrugiejpołowieXXwieku,podred.
B.Gołębiowskiego,Łomża1998,s.10.
5
Zob.L.Pełka,Polskirokobrzędowy.Tradycjeiwspółczesność,Warszawa
1980,s.18.
6
„Zwyczaj”wznaczeniuwęższymto„każdezachowanieczłowieka,którejest
powielanewanalogicznychsytuacjach.Możetobyćzachowaniecharakterystyczne
7
