Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Oksiążcetej,wydanejporazpierwszywr.1948,takpisałJarosławIwaszkiewicz:
Kiedymyśląprzenosimysiędotychmilionówzmarłych,zamęczonych,
zagazowanych,rozstrzelanych,wyobrażamysobieichostatnimoment,słyszymykrzykczy
ostatniewestchnienie.Alewyobraźnianaszaociągasięiwzdrygaprzedurealnieniemsobie
długichgodzin,dni,tygodni,miesięcy,latnawet,którenieraztęostatniątragicznąchwilę
poprzedzały.Czasoczekiwaniabowiemnaśmierćbyłiboleśniejszy,itrudniejszyodsamej
śmierci,iciężkonamjestwżyćsięwtedługieokresymęki,strachu,znudzenia,jałowe
pustynieczekanianadokonaniesięostateczne.Najokropniejszewtychmękachbyło
przywiązaniedojakichśresztekludzkichideałów,niemożnośćwyrzeczeniasięichbezreszty
iwiarawto,żeczłowiekdlaczłowiekaniemożebyćażtakokrutny.
WyobrażeniuwszystkichtychuczućpoświęconajestwspaniałaksiążkaJerzego
BroszkiewiczanOczekiwanie”.Wdwunasturozdziałachwyobrażaonadziejeludzinapół
zamkniętychwgettcielwowskim,czekającychnaetapyśmierci,śmiercinaraty:zamknięcie
getta,wywożenie,zamknięciewobozie...Wszystkopodhasłemsformułowanymbardzo
ściśle,aleniepojętymczłowiekowiwswejnagiejbezwzględności:alleJudenmuüssen
krepieren.
Długieoczekiwaniejest,właściwiemówiąc,jednymwielkimkonaniem,wszystkie
nadziejesątylkorozszerzaniemmożliwościmękiicierpienia,trudniejszymniżzwyczajna
perspektywabezpośredniejśmierci.Stantenstopniowozmuszadoszukaniategonajmniej
skomplikowanegorozwiązania.BohateropowiadaniauBroszkiewiczawostatnimrozdziale
wychodzinaspotkanierzeczynieuniknionej,awszystkiepoprzednierozdziałysątylko
mistrzowskimstopniowaniemstanówpsychologicznychmłodegoczłowiekaiuzasadnieniem
jegokońcowejdecyzji,którapowolistajesięjedynymmożliwymwyjściemzsytuacji.
(nNowinyLiterackie”1948,nr26)
3
