Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Substancjewystępującewwodachpodziemnych
33
Stężenieżelazawwodachpodziemnychmożesięwahaćodilościśladowychdo
kilkudziesięciugFe/m
3
,azwyklewiększestężeniażelazastwierdzasięwwodach
zanieczyszczonychligandamiorganicznymi[22].DużeilościżelazawpostaciFeSO
4
mogąbyćobecnewwodachdołowychzniektórychkopalń.Odprowadzanedowód
powierzchniowychmogąpowodowaćichzakwaszenie,ażdocałkowitegozużycia
naturalnejzasadowościwody.Wwarunkachtlenowych,jakiepanująwwodach
powierzchniowych,będzieprzebiegaćreakcja(2.27).
Badaniazawartościżelazawwodachpodziemnychzutworówczwartorzędowych
wrejonachpółnocnejiśrodkowejPolskiwykazały,żezprzebadanych751studni
wierconychażw655studniachwodazawierałaponadnormatywneilościżelaza,
awwodachz30studnistężenieprzekraczało10gFe/m
3
.Znanesąrównieżujęcia,
zktórychujmowanawodazawierajeszczewiększeilościżelaza.Przykłademsąujęcia
wTarnobrzegu(16,7–27,0gFe/m
3
),Skorogoszczy(23,5–45,3gFe/m
3
)iSzydłowicach
(24,2–33,3gFe/m
3
)[30].Najmniejszezawartościżelazastwierdzasięwwodach
wobrębieutworówwydmowych.
Stężenieżelazawujmowanejwodziepodziemnejmożewzrastaćpodczasdłuższego
czasueksploatacjiujęćtejwody.Najczęściejjesttospowodowanezmianąwarunków
tlenowychbądźmieszaniemsięwódzróżnychstrefhydrogeochemicznych.Pojawienie
sięstrefynatlenionejwobrębielejadepresyjnegojestistotnązmianąnaturalnegoreżimu
hydrogeochemicznegoiprowadzidoutlenianiasiarczkówwcześniejzdeponowanych
wwarstwiewodonośnej.Powodemtakiejsytuacjimożebyćzmianapoziomuwód
podziemnychorazstopniaichnatlenienia.
PrzypadkipowyższychzmianznanesązujęćzlokalizowanychwpradolinieOdry
orazniektórychstrefpradolin:warszawsko-berlińskiejitoruńsko-eberswaldzkiejoraz
Baryczy.WpradolinieOdryjestzlokalizowaneujęciewodydlaWrocławia.Zostałoono
wybudowanewlatach1901–1902.Wpierwszymokresieeksploatacjiujęciajakośćwód
podziemnychniebudziłazastrzeżeń.Wdniach28–29marca1906r.nastąpiłozalanie
terenówwodonośnych.Jakośćwodyuległanatychmiastowemupogorszeniu–prawie
stukrotniewzrosłostężenieżelazaimanganu[9].Stantenpoprawiłsięradykalniepo
podniesieniupoziomuwódpodziemnychdziękizastosowaniusztucznejinfiltracji.
Podobnyprzebiegmiałakatastrofażelazowo-manganowanaujęciuwódpodziemnych
wodociągumiejskiegodlaZielonejGóry,zlokalizowanegowZawadzie,którego
eksploatacjęrozpoczętowroku1966.Ujęcietojestzlokalizowanenatereniepradoliny
warszawsko-berlińskiej,wodległości3–4kmodliniibrzegowejrzeki,wstrefie
starorzeczaOdry[4,14,21].Przezokrespierwszychdwóchlatnieobserwowano
znaczącychzmianskładuwody.W1969r.wwynikususzy,poziomwodywOdrze
obniżyłsięoponad1,5m,aw1970r.podniósłsięo2m.Spowodowałotopoczątkowo
stopniowe,anastępniegwałtownepogorszeniesięjakościwodypodziemnej,aśrednie
miesięcznestężenieżelazaosiągnęłowartośćok.37gFe/m
3
(rys.2.8).Podobny
przypadekzanotowanonaujęciuinfiltracyjnymwodydlaZgorzelca[21].
Drastycznepogorszeniejakościwódpodziemnychmożebyćrównieżspowodowane
okresowymiodwodnieniami.Przypadkitakiemiałymiejscewrejoniebudowykolektora
kanalizacyjnegoorazsystemumelioracyjnego.Wpierwszymprzypadku,skutkiem
odwodnieniatrasywykopu(omaksymalnejgłębokości6m),anastępniejego
