Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2010Procesyjednostkowekształtująceskładwódpodziemnych
21
warunkówtermodynamicznychigeochemicznychśrodowiskamigracji.Wzależności
odwarunkówpanującychwukładzieiskładufizyczno-chemicznegowodypierwiastki
mogąmigrowaćjako:
•prosteizłożoneaniony,np.Cl-,F-,
,
•prostekationy,np.Na+,K+,Pb2+,
•jonykompleksowe(kationylubaniony),np.
,
•cząstkiniezdysocjowane(PbCO3)ikoloidy(Fe(OH)3),
•asocjatyzzawiesinami.
Substancjeorganicznepodczasmigracjiizudziałemmikroorganizmówmogączę-
ściowoulegaćrozkładowi.Doocenywodnejmigracjipierwiastkówmożnastosowaćtzw.
współczynnikwodnejmigracjikx,któregowartośćwyznaczasięzewzoru[26]:
(2.10)
Współczynniktenjestwielkościąbezwymiarowąimajedyniewzględnąwartośćporów-
nawczą;zjegowzrostemzwiększasięruchliwośćpierwiastka.Predyspozycjemigra-
cyjnedanegopierwiastkazależąjednakodbudowyminerałuiwarunkówśrodowiska.
Wpewnychwarunkachpierwiastekłatwomigrujeiwówczaswystępujewformierucho-
mej,winnychzaśniemigrujeiwedługPerelmana[26]występujewformiebezwładnej.
PrzykłademformybezwładnejsodujestalbitNa2Al2Si6O16odpornynawietrzenie,afor-
myruchomejjestNaCl-łatworozpuszczalnywzawodnionychśrodowiskach.
Kolejnymprocesemsąprzemianybiologiczneibiochemicznezachodzącezudzia-
łemmikroorganizmów.Procesytezachodząwcałymprzekrojupionowym,odpowierzch-
niowychwarstwglebydonajgłębszychpoziomówśrodowiskaskalnego.Mikroorgani-
zmyuczestnicząwwiększościprocesówutleniająco-redukujących,główniezwiązków
siarki,azotu,żelazaimanganu,wrozkładziesubstancjiorganicznychorazbiotransfor-
macjiniektórychelementówśladowych,np.metylacjirtęci.Procesyte,współdecydując
omigracjiwodnejwielupierwiastkóworazichzwiązków,wpływająnaostatecznyskład
chemicznywód.Wzależnościodwarunkówtlenowychzachodząprocesyutlenianialub
redukcji.Wglebieorazwstrefieaeracjidominująprocesytlenowe,arolaichmalejena
rzeczprocesówredukcjiwrazzgłębokością.
Opróczwymienionychprocesówudziałwkształtowaniuchemizmuwódpodziem-
nychmamieszaniesięróżnegotypuwód.Zachodzionostosunkowoszybko,obejmuje
zwykleznacznemasywódiprowadzidoprzesunięćstanówrównowagiwtychwodach.
Dopodstawowychefektówmieszaniasięwódnależą:
•rozcieńczeniewódbezwydzielaniajakichkolwieksubstancji(gazów,minerałów),
•zastępowaniejednychzwiązkówinnymi,
•wytrącaniezwiązków(cementacja),
•rozpuszczanieiługowanieśrodowiskaskalnego.
Wwynikuprzebiegającychprocesówjednostkowychwodypodziemnesąroztworem
wodnymrozpuszczonychgazówisubstancjistałych(występującychwpostaciroztwo-
rówrzeczywistych,koloidalnych),aczasemtakżezawiesin.Ponadtomogąbyćwnich
obecnemikroorganizmyorazsubstancjeorganiczne.
