Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
OCZYSZCZENIEPRZEZBURZĘ.WŁODZIMIERZERNIMOSKIEWSCY…
uwagęfilozofów,cozaowocowałogorączkowymirozmyślaniamiojejprzy-
czynach,celachisensiemoralnym.Tympróbomzasadniczegowyjaśnienia
iocenywojnytowarzyszyłynieskrywanenastrojepatriotyczneiwolazwy-
cięstwa.Oczywiście,filozofianiebyłazwykłąpropagandązagrzewającądo
walki,alezaangażowanianiemożnajejodmówić.Wartojeszczerazpodkre-
ślićtouwikłaniewhistorię,będącewyrazempewnegoprzeświadczenia,
którestanowicharakterystycznącechęmyślirosyjskiej.Filozofiawtakim
ujęciuniebyłaabstrakcyjnądyscyplinąakademickąisferądociekańgabine-
towychuczonych,aleprzejawemżyciowejihistorycznejmocymyśli,której
ostatecznymcelemjestnietylkozrozumienie,lecztakżeodrodzenie,prze-
kształcenieiudoskonalenieświataorazczłowieka.
Nienależyjednaksądzić,żetematwojnyzmonopolizowałtwórczośćro-
syjskichfilozofówtamtychlat.Oczywiście,byłotowydarzenieotakiejmocy
oddziaływania,żemusiałoabsorbowaćuwagęidomagałosiępoświęcenia
sporegozasobusiłduchowych.Aleniezanikłaprzecieżaktywnośćintelek-
tualnanaobszarachniezwiązanychbezpośredniozeświatowymkonfliktem
zbrojnym.Muzyrosyjskichfilozofówbynajmniejniemilczały.Przeciwnie,
wtymczasiepowstałoiukazałosięwieledziełważnychdlahistoriifilozofii
wRosji,poświęconychklasycznymzagadnieniomiczęstomającychprze-
łomoweznaczeniewdorobkuposzczególnychmyślicieli.Myślę,żekilka
znichtrzebawymienić.Zacznęodgrupymyślicieli,którzyprzewijająsię
wtejksiążce.Itak,Ernwydałw1916rokumonografiępoświęconąfilozofii
VincenzaGioberttiego.Książkatamiałabyćdlajejautorapodstawąuzy-
skaniatytułuprofesorskiego,awkonsekwencjipozwolićmunaobjęciewła-
snejkatedrynaUniwersytecieMoskiewskim.Filozofjednakzmarłdwadni
przedjejpublicznąobroną.SergiuszBułgakoww1917rokuopublikował
ŚwiatłoNiezagasłe(SwietNiewieczernyj),dziełobędącekamieniemmilowym
wjegofilozoficzno-religijnejewolucji.Twierdzisięczasami,żejesttofun-
damentalnapracafilozoficznaBułgakowa,przynoszącasystematycznywy-
kładpodstawowychproblemówfilozoficznychiteologicznychorazich
rozwiązańwramachduchowościchrześcijańskiej.Zpewnościąksiążkata
byłapunktemzwrotnymwędrówkiBułgakowaodfilozofiidoteologii.Mi-
kołajBierdiajeww1916rokuwydałSenstwórczości.Dzieło,wmoimprzeko-
naniu,najważniejszewjegodorobkuioferującekluczdozrozumieniajego
poglądówipostawyfilozoficznejwciągucałegożycia.Myślę,żemożna
wnimodnaleźćesencjęBierdiajewowskiejfilozofii-podstawowywątek
jegowizjiczłowiekajakoistotyodpowiedzialnejzaświatisamegosiebie,co
urzeczywistniasięwtwórczejprzemianiewłasnegożyciaorazzastanejrze-
czywistości.Wczasiewojny-zwłaszczapodwpływemdramatycznych
wydarzeńdwóchostatnichlat-EugeniuszTrubieckojstworzyłsweopus
magnum:Sensżycia(1918),syntetycznąisystematycznąwykładnięchrześci-
jańskiegorozumieniażyciaiświatawobliczuwydarzeńiprzeżyć,którena
każdymkrokuzaprzeczająistnieniusensownego,atymbardziejboskiego
ładu.Przezcałąwojnępracowałteżnadwydanymw1917rokutraktatem
