Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I
RYCERZROSYJSKIEJFILOZOFII
Problempierwszejwojnyświatowejwrosyjskiejmyślifilozoficznej,
azwłaszczawujęciumyślicielizwanych-niekonieczniezawszezgodnie
zichwolą-neosłowianofilami,wartoukazaćwperspektywiepoglądów
WłodzimierzaErna.ByłonpostaciącentralnądlaXX-wiecznychsporów
dotyczącychdziedzictwasłowianofilstwa,stanowczowypowiadającąswoje
przekonaniaijednoznacznieokreślającąwłasnąpozycjęideową.Nieuchylał
sięodmiana"słowianofila”czy"neosłowianofila”,świadomienawiązując
dotejwłaśnietradycjimyślirosyjskiejXIXwieku.Wybuchwojnynieprzy-
niósłzasadniczejreorientacjipostawyErna.Przeciwnie,myślicielodnalazł
wjejwydarzeniachpotwierdzeniewcześniejszychprzeświadczeńiwzmoc-
nienieichhistorycznejwymowy.Burzadziejowaodsłoniłaokreślonysens
wcześniejszych,czystofilozoficznychpolemik.
Jednymsłowem,Ernbezzastrzeżeńuznawałsięzakontynuatorasło-
wianofilstwa,awojnęitowarzyszącejejnastrojetraktowałjakopotwierdze-
niesłowianofilskichproroctwiprzeczuć,anawettriumftejdoktryny1.
Wtakisamsposóbbyłpostrzeganyprzezwspółczesnych.SiemonFrank
wspominałgojakojednegoznajbardziejwpływowychiutalentowanych
przedstawicieliodrodzonegosłowianofilstwa,jakomyślicielaowładniętego
wiarąDostojewskiegowduchowepowołanieRosji,wto"szczególnesło-
wo”,jakiewypowiedziećmaonawobeccałegoświata2.
Ernzajmujewięcważne,choćniedocenianemiejscewdziejachmyśliro-
syjskiejdoby"srebrnegowieku”.Nadalznajdujesięwcieniuwielkichpo-
stacitejepoki,takichjakMikołajBierdiajew,SergiuszBułgakowczyPaweł
Fłoreński,iniedoczekałsięnależytejuwagizestronybadaczyikomentato-
rów.Ale,jaktrafniezauważaJuttaScherrer,nieświadczytobynajmniej
odrugorzędnejrolitegomyśliciela.Przeciwne,zewszechmiargodnyjest
przypomnienia.Radykalizm,stanowczość,krytycznyzapał,odwagawfor-
mułowaniupoglądówinieugięteprzynichobstawaniesprawiają,żejeston
1B.Hellman,Kogdawriemiasławianofilstwowało.Russkijefiłosofyipierwajamirowajawojna,
"SlavicaHelsingiensa”1989,nr6,s.213.
2S.L.Frank,PamiatiW.F.Erna[w:]W.F.Ern.Proetcontra,Sankt-Pietierburg2006,s.637.
