Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
OCZYSZCZENIEPRZEZBURZĘ.WŁODZIMIERZERNIMOSKIEWSCY…
naderwyrazistymprzedstawicielemswejepoki,"heroldemjejducha”,po-
zostającprzytymmyślicielemcałkowicieoryginalnyminiezależnym3.Tak-
żeWasylZienkowskipodkreślałbezspornytalenti"wielkizmysłfilozoficz-
ny”Erna,który,gdybynieprzedwczesnaśmierć,mógłbystworzyćwłasny,
platonizującysystemfilozoficznyigdybynieprzeszkadzającamuwpracy
czystoteoretycznej"płomiennośćcharakteru”powodująca,żepolemiczny
zapałiczęstopublicystycznysposóbwypowiedzizmniejszałyjegofilozo-
ficznąprzenikliwość4.Myślę,żemożnasięzgodzićztąopinią,zważywszy,
żebyłon-jakująłtocelnieGieorgijFłorowski-"myślicielemztempera-
mentembojownika”5.
WłodzimierzFrancewiczErnurodziłsięw1882rokuwTbilisi.Matka,
OlgaPawłownazdomuRajska,byłaprawosławnąpół-Rosjankąipół-Polką.
Kwestiaojcostwaprzyszłegofilozofajesttrochębardziejskomplikowana.
Onsambyłprzekonany,żejestsynemFranzaKarlowiczaErna,aptekarza
zTbilisi,luteranina,wktóregożyłachpłynęłaniemieckaiszwedzkakrew.
CzyErnbyłzatem"rycerzemrosyjskiejfilozofii”oniemieckimnazwisku
ipochodzeniu,wktórymmieszałysięróżnetradycje,kulturyorazrasy,
iktóry,jakpodkreślalitomiędzyinnymiWasylRozanow,SergiuszBułga-
kowczySergiuszAskoldow-Aleksiejew,dziękitemuwłaśniepotrafiłprze-
niknąćduchowość"wroga”odwewnątrz?Czyjegopolemicznyzapałwy-
nikałzpotrzebypotwierdzeniawłasnejrosyjskości,którejzracjigenealogii
mógłniebyćpewien?Niejesttodokońcajasne.Aletrzebateżdodać,że
późniejszeantyniemieckieikrytycznewobecprotestantyzmupoglądy
wżadensposóbnieodbijałysięnażyciurodzinnymistosunkudoojca,któ-
regozawszedarzyłmiłościąiszacunkiem.Jednakwświetlenowychdoku-
mentów,opublikowanychprzezmiesięcznik"Naczała”,biologicznymoj-
cemfilozofamiałbyćobywatelmiastaTbilisinarodowościrosyjskiej,niejaki
GawryłaAndrejewiczAriefiejew,któryjednakrychłoporzuciłOlgęPaw-
łownąizniknąłbezśladu.FranzKarlowiczusynowiłWłodzimierzanimten
skończyłdwalata6.Sądzęjednak,żenawetgdybytakahipotezabyłapraw-
dziwa,toniemaonażadnegoznaczeniadlabadaniagenezy,sensuczypsy-
chologicznegopodłożapoglądówfilozofa(chybażektośupierałbysięprzy
prymitywnymdeterminizmiebiologicznym,araczej-wtymwypadku
-podświadomychiusilnychpróbachjegopokonania).PoprostuErnznał
irzeczywiściemiałjednegoojca-FranzaKarlowicza-któryzoddaniem
imiłościąwychowywałjegoilicznerodzeństwo.
3Por.J.Szerrier(JuttaScherrer),Nieosłowianofilstwoigiermanofobija.WładimirFrancewiczErn
[w:]W.F.Ern.Pro…,s.744;WładimirFrancewiczErn[w:]W.F.Ern,Soczinienija,Moskwa1991,s.4.
4W.W.Zieńkowskij,Istorijarusskojfiłosofii,t.II,cz.2,Leningrad1991,s.228.
5G.Fłorowski,Putirusskogobogosłowija,Paris1983,s.489.
6W.F.Ern.Nowyjedokumientyimatieriały,"Naczała”1993,nr3.Por.W.F.Ern.Pro…,s.977.
Niektórzybadaczemającodotegowątpliwości.Ostatnioswojemusceptycyzmowidałwyraz
AleksanderJermiczewwobszernymwstępiedoantologiitekstówoosobieipoglądachErna.
Zob.A.A.Jermiczew,Żyzn’idiełaWładimiraFrancewiczaErna[w:]W.F.Ern.Pro…,s.8.
