Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kowskiegoczySzpitalprzemienieniaStanisławaLema),towliteraturzewęgier-
skiejtychlatnakażdymkrokuzaskakujeinwencjaartystycznaiwłaściwie
trudnobyłobyznaleźćtekstspełniającywarunkiutworuniefikcjonalnego,
skupionegowyłącznienarzetelnymrelacjonowaniuwydarzeń.
Oczywiście,osobnągrupęstanowiąwęgierskiedzienniki,zzałożeniapod-
porządkowanerygorowisystematyczniezdawanychrelacji,aleionezaskakują.
NawetwimponującymwiedząautoradziennikuMiksyFenyőAzelsodortország
[Kraj,któryporwałnurt]
53
,diarystacochwilępozwalasobienawymyślneme-
taforyisuchekomentarzeuzupełnianiezwyklepoetyckimipassusami,niejako
sugerując,żepotrzebaartystycznegoopisywaniaświatazwyciężazpoczuciem
reporterskiegoobowiązkurelacjonowaniaoblężeniastolicy.
Najkrócejmówiąc,te,bardzowyraźne,tendencje(mimowszelakichwy-
jątków)wpłynęłynaukształtowanieogólnegowizerunkuliteraturywojen-
nejwPolsceinaWęgrzech.Ikonąmyśleniaonczasiekamiennym”wPolsce
stałsięTadeuszRóżewicziTadeuszBorowski,operującysurowymstylem
ieliptycznąskładnią54,naWęgrzechsątoRadnótiiPilinszky,którzywybrali
doopisaniaZagładytopikęantycznąiheksametr(Radnóti)55czyskompliko-
wanąsymbolikękatastroficzną(Pilinszky).Wtymzestawieniuwidaćtakże,
żeliteraturawęgierska,wodróżnieniuodpolskiej,nieprzeżywaławokresie
tużpowojennymkryzysuestetycznego,nadDunajemnieprowadzonodyskusji
onwłaściwych”formachliteratury.Zajmującemniedzieładowodzą,żedo-
świadczenieżydowskiedajesięzrelacjonowaćjęzykiemmodernistycznym
56
.
TocoJuditTydorBaumelnazwałanautentycznością”57,charakterystyczną
dlapierwszychdziełoZagładzie,uwęgierskichtwórcówoznaczałonieoczeki-
wanie,literackość,gdyżwysokaświadomośćartystycznaokazałasięnietylko
53M.Fenyő,Azelsodortország.Naplójegyzetek1944-1945-ből,Budapest1946.
54
NatematliteraturypolskiejpodejmującejtematZagładyijejewolucjizob.D.Kraw-
czyńska,G.Wołowiec,FazyisposobypisaniaoZagładziewliteraturzepolskiej,Warszawa
2000,s.10-27.
55
Por.M.Zaleski,Jedynainstancja,w:Echaidylliwliteraturzepolskiejdobynowoczesności
ipóźnejnowoczesności,Kraków2007,s.277.
56
ProblemkryzysuestetycznegoikondycjiliteraturypowojennejwkontekścieZagłady
opisująm.in.:M.Głowiński,Wprowadzenie,w:Stosownośćiforma.JakopowiadaćoZagładzie?,
red.M.Głowiński,K.Chmielewska,K.Makaruk,T.Żukowski,Kraków2005,s.7-20;A.Uber-
towska,NarracjaiZagłada–międzyapoteoząinegacją,w:eadem,Świadectwo–trauma–głos.
LiterackiereprezentacjeHolokaustu,Kraków2007,s.153-158;LiteraturapolskawobecZagłady
(1939-1968),red.S.Buryła,D.Krawczyńska,J.Leociak,Warszawa2012(rozdziały:Poza
ludzkąmową.RozważanianadsensemhistoriiPiotraMatywieckiegoiProblemy(nie)wyrażalności
ZagładySławomiraBuryłyiDorotyKrawczyńskiej);P.Czapliński,Dyslokacje.Przymiarka
dopowojennejliteraturypolskiej,w:Sampoczątek1944-1948wliteraturzeokresuPolskiLudowej,
red.H.Gosk,B.Karwowska,Warszawa2017,s.9-25.
57
J.T.Baumel,GenderandFamilyStudiesoftheHolocaust,w:eadem,DoubleJeopardy.
GenderandtheHolocaust,London1998,s.42.
22
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
