Od intuicji językowej

Wioletta A. Piegzik

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-21915-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

292

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Piegzik, Wioletta A.. Od intuicji językowej. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2021, 292 s. ISBN 978-83-01-21915-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Piegzik, W.A.

T1 Od intuicji językowej

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2021

SN 978-83-01-21915-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 251869, author = "Piegzik, Wioletta A.", editor = "", title = "Od intuicji językowej", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2021", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-21915-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Piegzik, Wioletta A.

ED -

TI - Od intuicji językowej

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2021

SN - 978-83-01-21915-4

ER -

Netografia (standard APA):

Piegzik, Wioletta A.. Od intuicji językowej [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2021 [dostęp: 28 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/od-intuicji-jezykowej-wioletta-a-piegzik-251869.

nauka języka, intuicja, intuicja językowa

Książka podejmuje zagadnienie intuicji językowej, która nie doczekała się jak do tej pory praktycznie żadnych opracowań naukowych ani badań empirycznych. Tymczasem intuicja towarzyszy każdemu użytkownikowi języka i stanowi o jego biegłości językow...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-21915-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

292

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Pierwotność intuicji w poznawaniu i języku Czesław S. Nosal 10
WPROWADZENIE10
WSTĘP 14
1. Intuicja w psychologii22
CZĘŚĆ PIERWSZA 22
1.1. Intuicja jako jedna z podstawowych funkcji świadomości – ujęcie Carla Gustava Junga23
1.1.1. Intuicja towarzysząca myśleniu, uczuciu i percepcji31
1.1.2. Znaczenie nieświadomości w przetwarzaniu informacji. Nieświadomość zbiorowa a indywidualna34
1.2. Intuicja jako szybkie myślenie – ujęcie Daniela Kahnemana40
1.2.1. Myślenie szybkie a pamięć skojarzeniowa42
1.2.2. Heurystyki jako sposoby działania oparte na intuicji44
1.2.3. Ograniczenia intuicji46
1.3. Intuicja jako nieświadoma inteligencja – ujęcie Gerda Gigerenzera48
1.3.1. Od ogólnych zdolności kognitywnych do ogólnych reguł51
1.3.2. „Pierwsza myśl najlepsza”54
1.3.3. Intuicja w codziennej komunikacji58
1.4. Intuicja jako podstawa uczenia się implicytnego – koncepcja Czesława S. Nosala60
1.4.1. Komplementarność inteligencji i intuicji w uczeniu się w trybie implicite64
1.4.2. Uczenie się w trybie implicite a związek z inteligencją ogólną66
Wnioski67
2. Intuicja w językoznawstwie71
2.1. Intuicja w gramatyce generatywno-transformacyjnej Noama Chomsky’ego73
2.1.1. Gramatyka uniwersalna78
2.1.2. Rozróżnienie między kompetencją językową a performancją81
2.1.3. Struktura powierzchniowa a struktura głęboka85
2.1.3.1. Hipoteza językowej intuicji modularnej88
2.2. Intuicja i akt przed-wypowiedzeniowy we francuskiej myśli językoznawczej90
2.2.1. Psychomechanika i mechanika intuicyjna – koncepcja Gustave’a Guillaume’a91
2.2.1.1. Język i intuicja w ujęciu psychomechaniki93
2.2.1.2. Ruch myśli leżący u podstaw powstawania słów96
2.2.1.3. Nieświadomość vs widzenie97
2.2.2. Teoria wypowiadania Émile’a Benveniste’a i intuicyjne „ja” wypowiadającego się100
2.2.2.1. Semiotyka vs semantyka a obecność intuicji103
2.2.2.2. Znak językowy i rola intuicji w tworzeniu znaku104
2.2.3. Składnia strukturalna i intuicyjne połączenia pomiędzy wyrazami – koncepcja Luciena Tesnière’a106
2.2.3.1. Powiązania w strukturze wewnętrznej zdania a domysł językowy109
Wnioski111
3. Intuicja w glottodydaktyce116
3.1. Nieświadome nabywanie a świadome uczenie się języka obcego117
3.2. Wiedza implicytna i rola intuicji121
3.2.1. Wiedza implicytna vs świadoma wiedza zautomatyzowana124
3.2.2. Badania nad wiedzą językową uczących się L2126
3.3. Intuicja a domysł językowy i rozumowanie indukcyjne130
3.4. Intuicja jako strategia uczenia się języka obcego i cecha dobrego ucznia135
3.5. Intuicja a wrażliwość językowa137
3.6. Intuicja językowa jako wyczucie językowe – w kierunku kształcenia intuicji w nauczaniu formalnym143
3.7. Wszechobecna, wielopostaciowa i stopniowalna intuicja językowa wspierająca użytkownika w nauce i użyciu języka – koncepcja Valérie Derkx147
3.7.1. Intuicja a użytkownicy języka: od typologii użytkowników do typologii intuicji150
3.7.2. Typy intuicji językowej – klasyfi kacja według Valérie Derkx157
3.7.2.1. Intuicja fonetyczna158
3.7.2.2. Intuicja morfologiczna160
3.7.2.3. Intuicja składniowa161
3.7.2.4. Intuicja leksykalno-semantyczna163
3.7.2.5. Intuicja pragmatyczna166
3.7.2.6. Intuicja stylistyczna168
3.8. Intuicja językowa w kształceniu oraz ewaluacji językowych kompetencji komunikacyjnych – ujęcie Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego169
3.9. Intuicja językowa w glottodydaktyce – podsumowanie. W kierunku badania zachowań intuicyjnych w L2172
4. Zachowania intuicyjne w języku obcym: badanie własne178
CZĘŚĆ DRUGA 178
4.1. Przedmiot, cele i pytania badawcze178
4.2. Diagnoza poprzeczna w badaniu językowych zachowań intuicyjnych180
4.3. Narzędzia badawcze i operacjonalizacja zachowań intuicyjnych184
4.3.1. Test oceny poprawności gramatycznej w limitowanym czasie188
4.3.2. Test oceny poprawności gramatycznej bez presji czasu uwzględniający wiedzę metajęzykową193
4.3.3. Test wnioskowania znaczeń w limitowanym czasie198
4.3.4. Test wnioskowania znaczeń bez presji czasu200
4.3.5. Ankieta ukierunkowana na poznanie reprezentacji intuicji językowej uczestników badania202
4.3.6. Ankieta samooceny w zakresie zachowań intuicyjnych w L2203
4.3.7. Zastosowane narzędzia badawcze: podsumowanie204
4.4. Procedura badawcza205
4.5. Charakterystyka grupy badawczej206
4.6. Uzyskane wyniki badania208
4.6.1. Wyjaśnienia wstępne208
4.6.2. Zachowania intuicyjne w L2 – odpowiedź na pytanie o poziom poprawnych zachowań intuicyjnych210
4.6.3. Zachowania intuicyjne w L2 – odpowiedź na pytanie o tendencję w rozwoju zachowań intuicyjnych225
4.6.4. Zachowania intuicyjne w L2 – odpowiedź na pytanie o reprezentacje intuicji językowej uczestników badania231
4.6.5. Zachowania intuicyjne w L2 – odpowiedź na pytanie o poziom poprawnej samooceny w zakresie zachowań intuicyjnych242
4.7. Podsumowanie wyników badania. Wnioski końcowe248
Zakończenie 252
Bibliografia 258
Spis tabel 266
Spis rysunków268
Załączniki 270
Załącznik 1. Jądrowe estymatory gęstości – ujęcie poglądowe wraz z wartościami270
Załącznik 2. Jądrowe estymatory gęstości – ujęcie poglądowe271
Załącznik 3. Reprezentacja sferyczna wyróżnionych typów intuicji językowej na podstawie uzyskanych wyników badania własnego272
Załącznik 4. Ankieta na temat reprezentacji intuicji językowej273
Załącznik 5. Test oceny poprawności gramatycznej w limitowanym czasie274
Załącznik 6. Test wnioskowania znaczeń w limitowanym czasie277
Załącznik 7. Test oceny poprawności gramatycznej bez presji czasu uwzględniający wiedzę metajęzykową279
Załącznik 8. Test wnioskowania znaczeń bez presji czasu282
Załącznik 9. Ankieta samooceny w zakresie działań intuicyjnych w L2283
Indeks rzeczowy284
Résumé288
Summary290

CZĘŚĆPIERWSZA

Postulujesięraczejokreśleniefunkcjametaracjonalna9.Metaracjonalnośćintuicji

oznaczazatemjejzdolnośćdodziałańracjonalnych,którewychodząpozatradycyj-

nemechanizmymyśleniaanalitycznegoczylinearnego,aktóredostarczajątreści

zgodnychzrozumem.C.G.Jungwswoichrozważaniachointuicjiwskazywałtakże

najejniezawodnośćlub,inaczejmówiąc,pewność,októrychpisał:

Intuicjadzielitęwłaściwość[pewność-P

.W.]zdoznaniem,któregopodłożeﬁzyczne

stanowiprzyczynęznamionującejjeniezawodności.Taksamoniezawodnośćintuicjipo-

leganapewnympsychicznymstaniefaktycznym,tylkożefaktjegozaistnieniaioczekiwa-

niawgotowościbyłnieświadomy(Jung2015:491).

DlaJunganiezawodnośćintuicjiprzypominaniezawodnośćpercepcjizmysłowej,

któradlaczłowiekajestraczejniezaprzeczalnaitrudniejszadoobalenianiżosąd

rozumuczyakceptacjalubodrzuceniedokonaneprzezfunkcjęuczucia.Doznanie

zmysłowejestjednakświadomeipewniedlategoniedostarczatyluproblemów

poznawczych,cotrudnadouchwyceniaintuicja.

Przyopisietypuekstrawertycznego10Jungprecyzuje,żeintuicjajakofunkcja

nieświadomegopostrzeganiancałkowiciezwracasiędoprzedmiotówzewnętrz-

nych”(Jung2015:408).Jestonareprezentowanawnieświadomościprzezpostawę

wyczekiwania,oczekiwania,zaglądaniaitymróżnisięodpercepcji,żenjestpro-

cesemaktywnym,twórczym,którytylesamoprzydajeprzedmiotowi,ilezniego

bierze”(Jung2015:408).Jeśliprzyjmiesię,żeprzedmiotem,doktóregozwracasię

intuicja,jestjęzyk,tozauważyćmożna,żeużytkownikjęzykazapomocąswojej

intuicjiwyłaniawsposóbnieświadomytkwiącewnimzasady.Intuicjapozwala

munazrozumieniewypowiedzeńdońkierowanychibudowaniewłasnych,wktó-

rychujawniasięówtwórczycharakter,októrympiszeJung.Wyłoniwszyzasady

języka,użytkownikjęzykaposługujesięnimniczymswoimwłasnymnarzędziem,

aimlepszajestjegoznajomość,tymbardziejtwórczejegoużycie.Przeztwórcze

użyciejęzykarozumiesięnieodtwarzaniegotowychformułikonstrukcji,budo-

waniezdańzsubstytucjągłównychelementów,leczcorazwiększewrazzczasem

próbykomponowaniasłówwzdania,atakżeużyciejęzykaﬁguratywnegoniosą-

cegonierzadkoznamionakreatywności.

Oiletakżepercepcjawpostawieekstrawertycznejdążydoosiągnięciamaksy-

malnejfaktyczności,czylizgodnościpostrzeganiazestanemrzeczywistym,tym,

któryobecnyjestwświeciezewnętrznym,otylenintuicjadążydouchwycenia

9Kategorięmetaracjonalizmuwprowadziłdorozważańﬁlozoﬁczno-epistemologicznychpolski

ﬁlozofWładysławStróżewski.Zob.(Stróżewski1994:480).

10Intuicjawpostawieintrowertycznejcharakteryzujesię,wedługJunga,skierowaniemdo

wewnętrznychobrazówpowstałychnapodłożunieświadomościinadrodzedziedziczenia.Inaczej,

mowaoarchetypach.Zob.(Jung2015:445).Zewzględunaprzyjętecelepracy,kwestiętęsiępomija.

Brak wyników

Od intuicji językowej

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra