Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Rzymskafamiliawokresiearchaicznym
19
urodzonewzwiązkumałżeńskimzawartymprzezzwierzchnikafamilia
orazzstępnisynówzzawartychprzeznichzażyciazwierzchnikazwiąz-
kówmałżeńskichniezależnieodpłciistopnia(flilius,filia,neposneptisve
exfilio,proneposproneptisveexnepotefilio).Istniałarównieżmożliwość
sztucznegonawiązaniawięzitegotypupoprzezadrogatio.
Dopókiżyłpaterfamilias,prawnepołożeniezstępnychwydawałosię
niepodlegaćkontroliigwarancjomzestronyprawa,azwierzchnikmógł
wobecnichpostępowaćarbitralnie,podobniejakwprzypadkuosóbnie-
wolnych.Jednakżezperspektywyspołecznejireligijnejsytuacjaosóbsub
potestatepatrisjawisięzupełnieodmiennie17.Rolątejgrupybyłozapew-
nienietrwaniaiciągłościfamiliapośmiercijejaktualnegopater,awięc
kontynuacjatejżefamilia18waspekciejejspołecznegoipolitycznego
17Rzymianieokresuarchaicznegozwiązkisolidarnościmiędzypokoleniowej
ujmowaliwformękultusacrarodzinnych.G.FRANCIOSI,[Usucapioproherede’.
Contributoallostudiodell’antica[hereditas’,Napoli1965,s.124,wykazuje
przynależnośćsacradohereditas,uważa,żekrytykomnieudałosięodebraćwartości
tekstom,zktórychwynikawsposóbewidentnyówzwiązek.Jeślisacraodnosząsię
doheresjeszczeprzedwprowadzeniemzasadypecuniacumsacrainiezależnieod
nabyciapecunialubwielkościnabycia,totrzebazkoniecznościdojśćdokonkluzji,
żehereditaswczasacharchaicznychbyłaczymświęcejniżtylkoprzejściemmajątku
decuiusnajegonastępcówmortiscausa.Wnajdawniejszychczasachwdomus
znajdowałysięświętościrodziny,adyspensabyłasiedzibąpenates[Cicero,De
naturadeorum,2.27.68;Varro,Delingualatina,5.32;Servius,InVirgiliiAeneidas,
2.469;2.508.Zob.G.WISSOWA,ReligionundKultusderRömer,wyd.2,Munich
1912,s.145in.;A.DEMARCHI,IlcultoprivatodiRomaantica,t.II,Milano1896,
s.55;N.TURCHI,LareligionediRomaantica,Bologna1939,s.13in.;F.BÖMER,
AhnenkultusundAhnenglaubeimaltenRom,Leipzig1943,s.30in.],adomowe
paleniskobyłoołtarzemlares[Cato,Deagricultura,143.2;Plautus,Aularia,368;
Plinius,Naturalishistoria,28.267;Columella,Deagricultura,5.3;11.1.19;Servius,
InVirgiliiAeneidas,2.134],wnimwłaśniepalonoofiarynacześćbóstwdomowych
[Cicero,Dedomo,41.109;Ovidius,Fasti,6.305],którychpersonifikacjąbyłpłonący
wpaleniskuogień.
18Oproblemiekontynuacjirodzinyiroduwstarożytnościpor.m.in.N.D.FUSTEL
COULANGES,TheAncientCity.AClassicStudyofReligionsandCivilInstitutionsof
AncientGreeceandRome,GardenCity-NewYork1956,s.66-85;C.W.WESTRUP,
IntroductiontotheEarlyRomanLaw.ComparativeSociologicalStudies.ThePatriar-
chalJointFamily,II.JointFamilyandFamilyProperty,Kopenhagen-London1934,
s.67inota91-102;III.s.219;M.KASER,Lafamigliaromanaarcaica,w:Confe-
renzeromanistiche,Milano1960(jednakżereferatbyłwygłoszonyw1950),s.50-51;
