Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
DoIIwojnyświatowejżyłonaterenienaszegokrajuponadtrzymilio-
nyŻydów,costanowiłodziesięćprocentogółumieszkańców.Byłatowe-
wnętrzniebardzozróżnicowanaspołeczność.Ojejtrwałejidługiejobecno-
ścizaświadczanietylkohistoria,lecztakżeprzemożnywpływ,jakiwywar-
łananasząliteraturępiękną.DziełaAdamaMickiewicza,BrunonaSchulza,
StanisławaVincenzaczyAndrzejaKuśniewiczatotylkokilkaprzykładów.
Okupacjęprzetrwałonaziemiachpolskichniewięcejniż80tysięcyŻydów.
CzęśćpolskichŻydówocalałanaterenieówczesnegoZwiązkuSowieckie-
go,aodjesieni1944rokuwracalionistopniowodokraju.Szacujesię,iż
wpołowie1946rokunaterenachadministrowanychprzeznwładzelubel-
skie”przebywałodo250tysięcyŻydów.Stanowilionijedyniecząstkępo-
pulacjiprzedwojennej.Wydawaćbysięmogło,żewstrząsającedoświad-
czeniaHolokaustuiwspólnaokupacyjnatraumawyrugująnarosłeprzez
wiekizespołylęków,fobiiiresentymentów.
Badaczestosunkówpolsko-żydowskichtwierdzą,żestałosięinaczej,
żepomiędzyobiemaspołecznościamiwyrósł,wyższyjeszczeniżprzedtem,
murwzajemnejnieufności.Czyhistoryczne–obiektywnefaktybyłytego
głównąprzyczyną?Napewno.WprzeświadczeniuŻydówPolacyuczynili
zbytmało,byichratować(zostawmyjednakanalizytegofaktuhistory-
kom).Jestrzecząznaną,żenastrojeantysemickieodżyłypozakończeniu
wojny.Nanstare”kliszenałożyćsięmiałynnowe”obrazyiwizerunki.
Wefekcietego(igłębokozakorzenionychantycznychiśredniowiecznych
uprzedzeńorazmitów)mogłodochodzićdowieluwystąpieńantyżydow-
skich,m.in.znanychpogromówkieleckiegoikrakowskiego.Nasilałsię
odpływludnościżydowskiejzPolski.Ostateczniepodkonieclatczterdzies-
tychnaziemiachpolskichbyłojużtylkoniecoponad100tysięcyŻydów.
Polskiespołeczeństwo,pozostającewciążpodwpływemprzeżyćmartyro-
logicznych,którerozwinęływnimodruchynacjonalizmunmistycznie”
zabarwionego,akceptowałoenmasseteprzeobrażenia.Wciąguzaledwie
kilkulatdoszłodozasadniczegoprzekształceniastrukturyetnicznejpań-
11
