Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
DamianPluta
nichwrazzeszkołągimnazjalną),nadtodomymisyjnewBiałocerkwi,
Łyszkowie,Mozyrze,Połonnie,RożniatowieiSzarogrodzie.
Prowincjawielkopolska,skromniejszaliczbąmnichów(521osób),
imponowałaświetnąinfrastrukturąszkolną.Wyróżniałosiękolegium
wBydgoszczy,poktórymszłynieźleprosperująceszkołyikolegia
wBrześciu,Kaliszu,Koninie,Krakowie,Krośnie,Grudziądzu,Gdań-
sku,Piotrkowie,Poznaniu,Rawie,Toruniu.Sześcioklasoweszkołyśred-
niedziałałyprzyrezydencjachwŁęczycy,Malborku,Międzyrzeczu,
WałczuiWschowie.DomymisyjnezkoleimieściłysięwBiałej,Kodnie,
KaszubachprzyłączonedokolegiumwBydgoszczy,wdiecezjichełm-
skiejnależącedokolegiumtoruńskiego,wCzepielowie,wGdańskuprzy
królewskiejkaplicy,wJabłonowie,Jordanie,ChojnicyiKoźlicach.
Wnajliczniejszejzewszystkichprowincjilitewskiejpracowało643
duchownych.Księża,klerycyorazbraciazakonniprowadzilizpowodze-
niem,cieszącesięwielkimuznaniemszlachty,szkołymiędzyinnymi
wWilnie,Kownie,Krożach,Grodnie,Nowogródku,Dyneburgu.Cztero-
klasoweszkołydziałałyprzyrezydencjachwMereczu,Mitawie,Szom-
berguiSłonimie.Prowincjamiałateż34stacjemisyjne;najznaczniejsze
znichwKrólewcu,Kiejdanach,Tylży,Wołkowysku,Widzeniu,Lidzie.
AlmaMaterWielkiegoKsięstwaLitewskiegostanowiłanatomiastpro-
wadzonaprzezjezuitówod1579rokusłynnanacałąEuropęAkademia
Wileńska.
Bogatabyłatakżeprowincjamazowiecka.Duchowniwliczbie587
czuwalinadkolegiamiiszkołamiwWarszawie,Drohiczynie,Łomży,
MińskuMazowieckim,Orszy,Płocku,Pułtusku,Nieświeżu,Słucku,
Witebsku,zarządzaliteżrezydencjamizniższymiszkołamiwBobruj-
sku,MścisławiuiMohylewie.MisjeprowadzilinatomiastwChalczu,
Myszeńcu,Łozowicy,Raznie,Faszczowie,Łachiczyńcach,Turowie,
Rostkowie,Żerominie,Warszawie(fundacjiZałuskich).
Rekapitulując,wczterechprowincjachjezuiciwliczbie2359osób
(1177księży,599kleryków,583braci)prowadzili51kolegiów,18rezy-
dencji,przeszło60domówistacjimisyjnych,66szkół–wtym23szkoły
wyższezfilozofiąiteologią,15konwiktówszlacheckich,2seminariów
duchowne,2akademie;osób2359,wtym1177księży,599kleryków,
583braci18.
Prowincjazakonnatojednostkaadministracyjnaograniczonado
pewnegoterytorium,kierowanaprzezprowincjała.Tworzenie,dziele-
nieizmianagranicprowincjinależałodokompetencjigenerałazakonu.
Utworzenienowejwarunkowanoodpowiedniąliczbąosób,perspektywa-
18S.Załęski:HistoryazniesieniazakonujezuitówijegozachowanianaBiałej
Rusi.Lwów1875,s.4–7.
