Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sferyżyciaodpublicznejpostrzeganebyłojakoprzejawdehumanizacji.
Wedlemarksistowskiejinterpretacji,liberalizmuniesposóbpowiązać
zemancypacjączłowieka;jegorzeczywistąfunkcjąbyłoukrywanie
zapomocąideologicznejnzasłonydymnej”nieograniczonejdominacji
ślepychsiłrynkuizniewolenialudzi,bezresztypodporządkowanych
wyalienowanymwytworomwłasnejpracy.MarksiEngelstwierdzili
otwarcie,żespołeczeństwofeudalnebyłowgruncierzeczybliższe
wolnościniżkapitalistycznezewzględunafakt,żewokresiefeudali-
zmuwarunkiżyciaczłowiekawwiększymstopniupodlegałyludz-
kiejkontroli.
OpublikowaniedziełmłodegoMarksarzuciłoświatłonapowiąza-
niamiędzyjegomaterialistycznympojmowaniemhistoriiakomuni-
stycznąeschatologią.Jaksięokazało,koncepcjetestanowiłydwaele-
mentymitologicznegoschematunsamowzbogacającejsięalienacji”,
opisującegorozwójistotyczłowieka(Gattungswesen)zmierzającypo-
przezalienacjędojejpozytywnegoprzezwyciężenia.Konsekwencją
tegoprzezwyciężenia,któredokonasięwepocekomunizmu,miała
byćcałkowitareintegracjaorazbezprecedensowy,niemalniewyobra-
żalnyrozkwitpotęgirodzajuludzkiego.Historiaspołeczeństwaklaso-
wego,któregokulminacjąokazałsiękapitalizm,byłaztejperspektywy
historiąrozwojumożliwościczłowiekakosztempostępującejalienacji;
innymisłowy,dotychczasowedziejeludzkościbyłyhistoriąjedno-
czesnegopostępuiregresu,historiąrozwojumożliwościprodukcyj-
nychludzkości,któremutowarzyszyłazarazempostępującadegradacja
gatunku.Kapitalizmokazałsięwtejperspektywiekulminacjądialek-
tykipostępuiregresji.Byłtobowiemetapnajdalejposuniętegoroz-
wojusiłprodukcyjnych,zapewniającychludzkościtechnologicznądo-
minacjęnadświatemnatury,azarazem-ostatecznegozniewolenia
człowiekaprzezbezosobowesiłyspołeczne,ucieleśnionewpotędze
pieniądza.Wchwiligdyetaptenzostałosiągnięty,dalszyrozwój
wgranicachzakreślonychalienacjąstałsięniemożliwy.Nadchodzi
czaskomunizmu:największejzdziejowychrewolucji,radykalnego
przezwyciężeniaalienacji,powrotuczłowiekadosiebiesamego(przy
jednoczesnymzachowaniudotychczasowychowocówpostępu),po-
wszechnejemancypacjiiintegracji,rozkwituwszelkichmożliwości,
jakimipotencjalniedysponujenrodzajludzki”,anawetczystofizycz-
negoprzekształcenianaturyludzkiej.MłodyMarksuznałtenproces
10
