Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34•ROZDZIAŁPIERWSZY
stanowiistotętegoprocesu,dlategopoświęcimyimchwilęuwagi,zanim
przejdziemydonaszejgłównejopowieści.
Jednymzpowracającychmotywówjestefektocieplaniaiochładzania.
Wszyscywiemy,żeżyweorganizmywykazująwysokąwrażliwośćna
zmianytemperatury.Zmianyteniesąobojętnetakżedlamaterii,zktórej
zbudowanesąplanety.Wyobraźmysobieskalistyglobrozgrzanywskutek
zderzeniazasteroidąlubwwynikurozkładusubstancjiradioaktywnych
wjegownętrzu.Wmiaręjakrośnietemperaturaplanety,jejskalistama-
terianieuchronniezaczniesiętopić.Kiedystopisięwystarczającoduży
fragment,budulecowiększejgęstości,jaknp.żelazo,zacznieopadać
dośrodka,podczasgdylżejszamateriawypłynienapowierzchnię.Po
jakimśczasie,kiedyźródłociepłazaniknie,planetaponowniesięschło-
dzi,ajejmateriastężejeiukształtująsięnoweformyskalne.Zawartość
minerałówwskałachbędziezależećodtemperaturyiciśnieniaoraztem-
pa,wjakimochładzałasiępowierzchniaplanety.Istotnebędzietakżeto,
czywprocesietakichgwałtownychzmianmateriaplanetyniepodzieli-
łasięnawarstwy.Wszystkieteinformacjeodciśniętesąwskałachimogą
przetrwaćmiliardylat,zanimznajdąsięeksperci,którzybędąpotrafili
odpowiedniojezinterpretować.
Wysyłaneprzezludzisondyzdołaływylądowaćnazaledwiekilku
ciałachniebieskichwchodzącychwskładUkładuSłonecznego.Obiekty
znajdującesiępozanaszymukłademplanetsą,pókico,pozazasięgiem.
Naszczęścienaturadostarczanamnarzędzipozwalającychstwierdzić,
zczegodaneciałojestzbudowane,nawetwówczas,gdymożemyjeob-
serwowaćzbardzodaleka,zapomocąsondylubnaziemnegoteleskopu.
Światłopochodzącezgwiazd,planetlubjakiegokolwiekciała,którealbo
jeemituje,alboodbija,możnarozszczepićnaelementyskładoweoróż-
nychbarwach.Układróżnokolorowychlinii,którewówczasotrzyma-
my,totzw.widmo.Typowewidmogwiazdyzawieratysiąceciemnych,
wąskichlinii,spowodowanychpochłanianiemświatłaprzezatomypier-
wiastkówchemicznychzawartychwatmosferzegwiazdy.Wzależności
odrodzajupierwiastkapochłanianejestświatłooróżnychdługościachfal.
Stopieńabsorpcjijestściślepowiązanyzobfitościądanegopierwiastka,
