Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp.Znakizapytania.Dziełosztuki–laboratoriumsocjologiczne
15
dziedziny,wPolscekontynuowanychprzezBogusławaSułkow-
skiego.Tradycjętęrelacjonujeikonkludujenastępująco:
WtekścieMaurice’aRoucheFenomenologicznyzwrotwsocjologiiczytamy,
żeopowiadania,scenariusze,sztukizawszeuwydatniająpewienaspekt
sytuacjispołecznej,wjakiejpowstały,leczmogątakżekonstruowaćwy-
obrażenia,fantastyczneświatyinterakcjilubpotęgowaćrysydanej,realnej
sytuacjispołecznej(...),którychnormalnieniezauważamyizktórychnie
zdajemysobiesprawy.Sułkowskiwyraziłpogląd,iżpodobniejakDżuma
AlbertaCamusaniejestopowieściąoepidemii,takLotnadkukułczymgniaz-
demniejestpaszkwilemnapsychiatrówtylko.Naekstremalnymprzy-
kładziestudiujesięogólniejszeprawa(Ćwikła2004;wyróżnienie
moje-A.K.).
Idealnytypokreślonegoaspektuspołeczeństwa,awięczwie-
lokrotnieniajegospecyficznejcechy,jestmożliwydowypre-
parowaniawsocjologicznejanaliziedziełasztuki,oczywiściepod
warunkiem,żebadaczuznarzeczywistośćdziełasztukizaparex-
cellencerealną3.Tymsamymodnajdzieonwowymdzieleróżno-
rodneiczęstosemantycznieodległeodsiebiekategoriespołeczne
obsesyjniefunkcjonująceirozpoznawalne,awięciobserwowal-
newdanymsystemiekulturowym:odstrukturpokrewieństwa,
poprzezdominującydyskurswładzy,ażdokoncepcjieschatolo-
gicznych.Takapostawabadawczawymagajednakprzyjęciajako
prawomocnejtezyofunkcjonującejwkonkretnymdzielesztuki
symbolicznejhomologiipomiędzyartystycznymświatemprzed-
stawionymirealnymświatemspołecznym.Wymagatakżeakcepta-
cjibadaczadlawstępnegouznaniawybranegodziełasztuki,nieza-
leżnieodurzeczywistniającegogokodusymbolicznego,exemplum
społecznegoświataprzedstawionego.
tegoriiukutejwteoriikulturyUmbertoEco:kategorii„światamożliwego”-zob.
Ecoetal.2008.
3Zagadnieniemetafikcji,zjawiskofikcjonalnościwteoriachspołecznychwod-
niesieniudoteoriiliteratury,awięckonstruktmetodologicznypozwalającybada-
czowizawiesićparadoks„fikcjiprawdziwej”:światakreowanegowdzielesztuki,
opracowaławpolskojęzycznejliteraturzeprzedmiotuAnnaŁebkowska-zob.Łeb-
kowska2001.
