Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Kantowskimodelwyobraźnitranscendentalnej
problem:jakpowiązaćto,coempiryczne,ito,coaprioryczne;cowięcej:
jakprzyporządkowaćzmysłowośćpojęciom.
Potrzebnyjesttrzeciczynnik,któryjestzarównozmysłowy,jakipo-
zostajepowiązanyzintelektem.Pozwolionnaobjęciezmysłowegoprze-
życiaprzezpoznaniedyskursywneorazuporządkowanieróżnorodności
wprzedstawieniu.Abytomogłosiędokonać,intelektwswojejsamo-
rzutnościpotrzebujetego,abydanezmysłowebyłynietylkowyróżnione
wformieczasuiprzestrzeni,aleipowiązanewjednoprzedstawienie.Tego
dokonujewyobraźnia,wiążącdanedostarczoneprzezzmysły.Nietylko
odtwarzaiłączyprzedstawienianapoziomieempirycznym,leczmatakże
statustranscendentalny.Oznaczato,żejestwarunkiemsamegopoznania
wkształtowaniuprzedmiotudoświadczeniawjegoczasowejiprzestrzennej
formie.Dziękisynteziedanezmysłowezostająuporządkowane,cooznacza,
żezostaływpierwprzejrzaneiprzyswojoneorazpowiązanezesobą.Musi
dokonaćsięsynteza:
Dopierosyntezatego,coróżnorodne[ł]wytwarzapoznanie,którewprawdzie
możebyćpoczątkowosuroweimętneiwymagawskutektegoanalizy,leczsynteza
jesttym,cowłaściwiezbieraskładnikiwpoznaniaizespalajewpewnątreść13.
Wyobraźniazatemsyntezujewzwiązkiczasowo-przestrzenneróżnorod-
ność,któradziękitemumożeuzyskaćjednośćinabraćznaczeniastajesię
zdatnadodyskursywnegoujęcia.Jejzadaniejednaknatymsięniekończy.
Refleksyjnaiestetycznawładzasądzeniaukazujeinnesposobydziałania
wyobraźniniżpodporządkowanepoznawaniu(czytaniu)natury,jakim
np.symbolicznainterpretacjaświataijegoprzekraczanie.
WkolejnymrozdzialeprzedstawięwybranezagadnieniazKantowskiej
koncepcjiwyobraźni,którepozwoląminazarysowaniegłównychaspek-
tówdziałaniawyobraźniinapięćwyznaczającychjejdynamikę.Skupię
sięnaczasowymiprzestrzennymwymiarzepracywyobraźni(pracyna
obrazach)wsyntezieischematyzmieorazichznaczeniotwórczympoten-
cjale,narelacjiujmowaniaikształtowania,atakżenaswobodnejgrze
wyobrażeńwdoświadczeniupiękna,roliuczuciawprzedpojęciowym
rozumieniuświata,bogactwienaocznościwideiestetycznej,otwierają-
cejnaniepoznawczeinterpretacjeprzyrodyorazwzniosłości,którajest
doświadczeniemgranicznym.Teaspektywyobraźniwyznaczająnapięcia
charakterystycznedlajejpojetycznegoikrytycznegodziałania.Składają
13Tamże,s.116.
28