Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
realnościidealnej.Zafascynowanieoniryzmemizwiązaną
znimpodświadomościąmożnauznaćzapierwszyzaktów
prowadzącychdonarodzinnadrealizmuwogóle,choćsamo
zainteresowaniesnem,wktórymwszystkostajesięmożli-
we,niejestfenomenempoczątkuXXwieku
5.Dopierojednak
surrealiściprzekroczyliwszystko,cowciąguwiekówukształ-
towałosięwtworzonejkonsekwentnietradycjionirycznej,
aprzełomowewłamaniuschematówokazałysięniewątpliwie
badaniaSigmundaFreuda.Topsychoanalizaitworzonanajej
założeniachpsychologiagłębizinterpretowałysenjakoludzką
rzeczywistośćwewnętrzną,dająctymsamymmożliwośćan-
tropocentrycznegorozważaniaowyobraźni.
Zbieżnościzomawianymświatemfantazjionirycznej
widaćwyraźnietakżewpoezjiJanuszaStycznia,określonej
przeznapięciemiędzysnemajawą.StwierdzenieGiorgia
deChirico,żenistniejetylkoto,cowidząmojeoczyotwarte,
ajeszczelepiejzamknięte”
6,mogłobystaćsięmotemcałej
twórczościpoetyckiejautoraBoskiegoparagrafu,któryna-
derczęstokorzystaztransformującejrzeczywistośćośmie-
lonejwyobraźni,kreujączupełnienoweświaty.Wyobraźnię
5
Wtradycjiliterackiejodnajdujemywieleutworówwyzyskującychsenbądź
jakomotyw,bądźjakoswoistązasadękompozycyjną.Najczęściejbywałonjed-
nakbiernąformążycia,azatempełniłwtekstachliterackichzazwyczajfunkcję
chwytuformalnego,literackiejkonwencji.Przykłademtakiejwewnętrznejeg-
zystencjisnujestprzedewszystkimTrenIXJanaKochanowskiego.Dopieroro-
mantycznawizjaświatatraktującaoniryzmjakoprzejawimaginacjiiprawdziwe
źródłoinspiracjitwórczejwprowadziłanadobremarzeniesennedoliteratury.
Romantycystalisięniewątpliwieorędownikamisnu,dostrzegającwjegoistocie
symbolicznyjęzykkosmosu.Wromantycznychwizjachpoetyckichgranicamię-
dzyjawąasnemczęstozatracasię,ukazującelementywidzialnegoiniewidzial-
negoświata.Kontynuującyromantycznezainteresowanieoniryzmemmoder-
nizmwprowadziłzkoleisendoliteraturydrogąwyobraźninarkotycznej.Odtąd
seniimaginacjastanąsięnietylekonwencją,ileprzyczynąsprawczątwórczości.
6
Cyt.za:Sztukawspółczesna.Red.J.E.Dutkiewicz.Kraków1959,s.42.
Surrealistycznaimaginacja
13
