Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
OdugodyhadziackiejdoCudnowa
nakwiadomościwnichzawartesączęstonieprzydatne,awręczbałamut-
ne.Wynikatozfaktu,żewieluznich(np.M.Jemiołowski,W.Kochowski)
byłozbytoddalonychodteatruukraińskiegoiswojeinformacjeczerpalizdru-
giejręki.PrzykłademmożebyćtutajopisbitwypodSosnówkąwdziele
W.Kochowskiego.Znowulatopisyukraińskiepowstałyjakiśczaspoopisy-
wanychwydarzeniachaautorzyniemielimożliwościskonfrontowaniaich
zrzeczywistością.SzczególnieostrowidaćtonaprzykładzieS.Velićki,da-
rzącegowielkąniechęciąpostaćIwanaWyhowskiego.
OwydarzeniachnaUkrainienaprzełomielat50.i60.XVIIwieku
pisanowiele,choćtylkoniektórzybadaczepokusilisięobliższespojrze-
nienadziejeKozaczyznyod1658do1660roku.Pierwszymhistorykiem,
któryzająłsiętymokresembyłD.M.Bantiś-Kamens)kij
14
.flIstorijaMaloj
RossiinopartazostałanabadaniachŹródłowychwarchiwachmoskiew-
skichzapoczątkowanychjeszczeprzezjegoojca.Pomijającbrakaparatu
krytycznego,szczególniewobecukraińskichlatopisów,pracaBantiś-Ka-
mens)kijego,dlaktórejwzorembyłaopartanapolskichŹródłachksiążka
JohannaChrystianaEngela
15
,wniosławielewrozwójbadańnadKozaczy-
znąokresuBohdanaChmielnickiegoiRuiny.
Napoczątkulat40.XIXwiekuukazałasiępracaM.MarkevićaflIsto-
rijaMalorossiin,opartanadośćograniczonejbazieŹródłowej,główniena
flIstoriiRusiwnilatopisieG.Grabânki
16
.Markevićniedostrzegłm.in.słabo-
ścisystemuwładzybuławyiadministracjikozackiej,I.Wyhowskiegozaś
charakteryzowałjakoflzaprzedanemuniePolsceczyRosji,alezłotun.
PracetychdwóchhistorykówodsunęłynadrugiplandokonaniaMy-
kołyKostomarova,autoram.in.biografiiBohdanaiJurijaChmielnickich
orazIwanaWyhowskiego
17
.Jegoniezaprzeczalnymosiągnięciembyłoto,
żeoparłswojetwierdzenianacałymszereguŹródełrosyjskichipolskich
ÈOIDR)kn.IV,1891,s.1-236;S.Velićko,Letopis!sobytijvÛgo-ZapadnojRossii
vXVIIveke.SostaviłSamoiłVelièko,byvśijkancelćristkancelćriiVojskaZaporoźskogo,
t.I-II,Kiev1848;Letopis!Samovidcaponovootkrytymspiskamspriłoźeniemtrehmało-
rossijskihhronik,izdanaKievskoûVremennoûKommissieûdlćrazboradrevnihaktov,Kiev
1878;G.Grabanka,Istorićodestvićhprezel!nojiotnaèałaPolćkovkrovavśejnebyvałoj
braniBogdanaHmel!nickogosPolćkizanaiićsnejśihkorolejVładisłava,potomAnaKa-
zimira,otkryvaetsćpoèatojvroku1648izaletesćt!posmertiHmel!nickogoneokonèen-
noj,zraznyhletopiscevizdioruśej,natojvojnepisannyh,isamobytnyhstaroźiłovsvide-
tel!stvutverźdena,Kiev1854.
14
D.M.Bantiś-Kamens)kij,IstorićMalojRossii,t.II,Moskva1842.
15
J.Ch.Engels,GeschichtederUkraineundderukrainischenKosakem,wieauchdes
KönigreichHalitsch-Wladimir,Yalle1796.
16
M.Markević,IstorićMalorossii,t.II,Moskva1842.
17
M.Kostomarov,GetmanstvoVygovskogo,Sankt-Peterburg1862;idem,Getmanstvo
ÛrićHmel!nickogo,w:IstorièeskiemonografijiizsledovanićNikolaćKostomarova,t.XII,
Sankt-Peterburg1872.
