Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
19
wszystkimoLudwikuKubali,którywswoichpracachprzedstawiłlosy
KozaczyznywokresieodpotopuażdoCudnowa
27
.Pracewszystkichtych
historykówsąotylecenne,żemielionimożliwośćwykorzystaniaŹródeł
dziśdlanasjużniedostępnych.Szczególnietyczysiętowłaśnieostatniego
zwymienionych.
NapoczątkuXXwiekudogłosudoszlihistorycyukraińscyzwiązani
zTowarzystwemNaukowymim.T.Śevćenka.Wśródtych,którzyzajęlisię
czasamiI.WyhowskiegoipoczątkiemRuiny,wymienićnależyV
.Lipins)ki-
jego
28
,D.Korenec)a
29
,B.Grinćenka
30
,W.Gerasimćuka
31
iM.Stadnika
32
.
Pierwszyzwymienionychwielkąuwagępoświęciłsprawieroliszlachty
wpowstaniuChmielnickiego.BadającprzyczynyRuiny,doszedłdownio-
sku,żejednąznichbyłopostawienieprzezszlachtęswoichklasowych
interesówponadideęniepodległościUkrainy.
PodaniwcześniejhistorycydużouwagipoświęciliosobiehetmanaIwana
Wyhowskiego.Stadnikuważał,żezawarcieprzezKozakówugodyhadziac-
kiejbyłospowodowanepropolskimnastawieniemkierownikapolitykiKo-
zaczyzny.Koronec)iGrinćenkouważali,żeWyhowskiegoskłoniłydotego
krokipodjęteprzezdwórmoskiewski-poddaniaUkrainypodkontrolęcar-
skiejadministracji.Dotegosamegownioskudoszedłteżjedenznajwiększych
historykówukraińskich,M.Gruśevs)kij.JeślizaśchodzioGerasimćuka,to
uważałon,żeWyhowskidążydostworzenianiezależnegopaństwa.Jedno-
cześniewszyscyonidosyćrealistycznieocenialiMartynaPuszkara,widząc
wnimkarierowiczainarzędziewrękachKremla.
Kolejnymhistorykiem,któryzajmowałsiętymokresem,był
uczeńGruśevs)kijego,I.Krip)akević
33
.UważałonI.Wyhowskiegoza
27
A.Walewski,HistoryawyzwolonejRzeczypospolitejwpadającejwjarzmodomowe
zapanowaniaJanaKazimierza(1655-1660),t.I-II,Kraków1870;M.Gawlik,Projekt
uniirosyjsko-polskiejwdrugiejpołowieXVIIwieku,flKwartalnikHistorycznyn(dalejKH),
t.XXIII,1909,s.107-125;L.Kubala,Wojnyduńskieipokójoliwski1657-1660,Lwów
1922.
28
V
.Lipins)kij,Ukraïnanaperelomi1657-1659,Kiïv1997.
29
D.Korenec),Znosiniget!manaIvanaVigovs!kogozPol!śeûvr.1657-1658,flZapiski
Naukovogotovaristvaim.T.Śevćenkan(dalejZNTŚ),t.XXXVIII,L&viv1900;idem,
PovstannćMartinaPuśkarć,w:NaukovyjzbirnikprisvćèenyjM.Gruśevs!komu,L&viv1904.
30
B.D.Grinćenko,IvanVigovs!kij,jogoźittćidila,Kiev1909.
31
V
.Gerasimćuk,VigovyinaiGadćc!kijtraktat,ZNTŚ,t.LXXXVII-LXXXIX,L&viv
1909;idem,Vigovs!kijiÛrijHmel!nic!kij,ZNTŚ,t.LIX-LX,L&viv1904;idem,Pered
Èudnivs!koûkampaniêû,w:NaukovijzbirnikprisvćèenijM.Gruśevs!komu,L&viv1906,
s.288-300;idem,Èudnivs!kakampanić1660r.,L&viv1913.
32
M.Stadnik,Gadćc!kaunić,flZapiskiUkraïns)kogoNaukovogotovaristvavKiêvin,
kn.VII-VIII,Kiev1910-1911.
33
I.Krip)akević,Istorićkozaèèinidlćnaroduimolodi,L&viv1922,idem(I.Holms)kij),
IstorićUkraïni,NewYork-München1949.
